Blog
De blog van de VZW Patient Empowerment heeft geen vaste periodiciteit. Het enige criterium om een blog te schrijven en naar de abonnees te sturen is de relevantie van de informatie. De blog staat ook open voor gastauteurs. Wil je een blog schrijven of een onderwerp suggereren? Contacteer ons.
Kleine gelukjes, grote gevolgen
Ik ben van nature erg kritisch over de zorg die ik en anderen krijgen. Tegelijk kan ik mij ook bijzonder dankbaar voelen. Steeds vaker let ik erop om daar ook uiting aan te geven.
Hoe technologie de zorg menselijker maakt
Technologie staat in de zorg niet tegenover menselijkheid. Integendeel, ze kan net ruimte creëren voor een meer menselijke zorg.
De dialysepatiënt empoweren: begin er op tijd aan
Voor wie dialysepatiënt wordt, is empowerment essentieel. Zelfcontrole krijgen en houden start van bij de eerste screening en groeit gaandeweg.
Het multidisciplinair overleg als activator van patiëntenbetrokkenheid
Hoe kan multidisciplinariteit en overleg tussen arts-specialisten de zorg aan patiënten met complexe aandoeningen verbeteren? Belangrijk, want in het belang van de patiënt. Een visie van een zorgvrager.
De toekomst is ‘samen’.
Het lijkt wel of we langzaamaan collectief in de ban van angst voor de toekomst zijn. Maar onze toekomst maken we samen. Onze eigen keuzes zijn doorslaggevend. En het is belangrijk ook de opportuniteiten te zien. Leerzaam, ook voor de zorgsector.
Standpunt – Geweld tegen zorgverstrekkers: geen plichten specifiek voor patiënten nodig.
In een debat in ‘Ter Zake’ werd n.a.v. het geweld op zorgverstrekkers geopperd dat er misschien “ook eens naar de plichten van de patiënt” zou moeten worden gekeken. Dat is onnodig.
De zorg- en gezondheidssector staat aan het begin van een kantelfase
De zorg- en gezondheidssector staat aan het begin van een kantelfase en wie in de zorg werkt, weet: het systeem moet fundamenteel veranderen. Het boek ‘Zo kan zorg anders’ komt op een uitgelezen moment.
Incontinentificatie, het woord van UW toekomst
Laat ik er niet omheen draaien: slechts een kleine minderheid van de huidige bewoners van woonzorgcentra is baas in eigen blaas. Hun afhankelijkheid van pads vernedert.
Het spiegelgesprek als doeltreffend middel om patiënteninzicht te verwerven.
Rond de jaarwisseling mochten we pakjes openmaken voor het nieuwe jaar. Voor zorgorganisaties was en blijft een toolbox rond patiëntenparticipatie & patient empowerment een perfect cadeau.
Tijd voor de (her)introductie van de overdracht aan bed!?
De overdracht aan bed levert voor de patiënt, de verpleegkundige en de zorgorganisatie enkel voordelen op. Toch blijft er weerstand. Onterecht.
In 2023 gingen Diabetes Liga en vzw Patient Empowerment hand in hand: een terugblik.
De Diabetes Liga koos voor haar jaarthema 2023 het sterker, weerbaarder maken van de patiënt en meer bepaald voor patient empowerment. Een terugblik.
Empowerment van zorgbehoevende ouderen: nood aan een geïntegreerde visie en gecoördineerd beleid
Het volstaat niet om goede geïsoleerde initiatieven te nemen. De vergelijking met andere landen is leerzaam.
Wie mag dokter worden? Bedenkingen vanuit het perspectief ‘patient empowerment’
Peilt het ingangsexamen arts voldoende naar de psychosociale vaardigheden van de toekomstige artsen?
Verbanden leggen is verbinden
Hoe een zorgverlener het concreet communicatiemiddel van een specifieke bewoner oppikt omdat het ook voor andere residenten bijzonder nuttig kan zijn. Een mooi voorbeeld van verbinding.
De verpleegkundige, advocaat van de patiënt?
Verpleegkunde omvat meer dan het uitvoeren van handelingen. Het gaat om de totale holistische benadering en zorg voor de patiënt. En de verpleegkundige heeft de plicht om, indien nodig, op te treden als advocaat van de patiënt.
10 misvattingen over patient empowerment
VZW-voorzitter Edgard Eeckman zet tien misvattingen over patient empowerment recht. Wat men er ook over denkt, patient empowerment is in het belang van iedereen.
“Ik weet wat patiënten willen want ik ben ook patiënt geweest.”
Als ex-CEO van een ziekenhuis is het voor mij duidelijk dat we er goed aan doen aandachtig naar patiënten te luisteren. Hun ervaring kan de manier waarop en de omstandigheden waarin ziekenhuizen zorg aanbieden enkel beter maken.
Dalend vertrouwen, meer nood aan patient empowerment?
Het teveel aan wisselende zorgverstrekkers bedreigt de vertrouwensrelatie tussen patiënt en zorgverstrekker. Naarmate het belang van vertrouwen in de relatie afneemt, stijgt de nood aan patient empowerment.
Fatsoen of vernedering in de verzorgingsstaat?
Lukt het de Nederlandse verzorgingsstaat om zijn algemene beleidsprincipes van “eigen verantwoordelijkheid”, “zelfredzaamheid” en “participatie” in de praktijk om te zetten? Ook voor ons relevante bedenkingen n.a.v. een boekrecensie.
Over de (in)efficiëntie van taal in de zorg
Mijn echtgenote ziet lichtflitsen in haar rechteroog. Wij naar de spoed. We kwamen gerustgesteld terug, én met enkele taaltips.
Patient empowerment in de thuisverpleging
Hoe passen kennis, kunde en passie zo in elkaar dat zowel de patiënt als de (thuis)verpleegkundige geëmpowerd zijn?
Kan je met een handicap of chronische aandoening een goede ouder zijn?
Deborah heeft ‘Usher syndroom’. Ze stelt zich vragen over haar ouderschap.
Seks in een woonzorgcentrum?
Er hangt een vreemde waas rond seks in een WZC. Alleen het feit dat we oud zijn, lijkt iedereen ineens het recht te geven om te bepalen met wie we welke vorm van lichamelijk contact hebben.
Verantwoordelijk of overbezorgd?
Het is niet nieuw als ik zeg dat type 1 diabetes maatwerk is, maar ik heb nog te vaak het gevoel dat elke patiënt over één kam geschoren wordt, tot mijn grote frustratie.
Over een kinderwenstraject dat een calvarietocht werd
Een fertiliteitsbehandeling is niet louter een lichamelijke kwestie, maar ook een zaak van psychisch welbevinden. Dat moet veel meer aandacht krijgen.
Persoonsgerichte zorg = betere en veiligere zorg
‘Persoonsgerichtheid’ duikt op als een pijler in kwaliteitsmodellen en wordt steevast opgenomen in accreditatie-programma’s. Maar wat is het?
Reuma op mijn 21, gezond op mijn 80?
Als je opstaat als 21-jarige met een lichaam dat aanvoelt alsof het 80 jaar is, denk je na over hoe het verder moet. Toch geloof ik dat ik gezond ouder kan worden.
Meer dan communicatie
In ieder beroep gaat wel eens iets fout, ook in de geneeskunde. Ook bij ingrepen die voor de arts alledaags zijn. Er is dan meer nodig dan communicatie.
Onverklaarbare incidenten?
In 2019 wordt klinisch psychologe Deborah Everaerts geplaagd door onverklaarbare incidenten. Stilaan viel de harde realiteit rauw over haar heen.
Waarom Roos’ moeder haar medicatie niet nam …
De oude moeder van Roos neemt voor haar hartprobleem bloedverdunners en nog andere medicatie. Denkt Roos.
Het washandje
Oude lijven moeten zich in een woonzorgcentrum elke dag opnieuw blootgeven aan steeds weer andere ogen en andere handen. Maak kennis met de wetenschap van de washandjes!
De Babbelhut: leren participeren
Resident Lieve Flour bracht andere bewoners van het WZC samen in een babbelgroep. Want participeren is een leerproces. Een mooi voorbeeld van empowerment ‘van onderuit’.
De witte stok: magie of stigma?
Een treinreis confronteert mij met een existentiële vraag: wil ik als slechthorende en slechtziende dat mijn handicap zichtbaar is? Gebruik ik mijn witte stok of niet?
De Parelvissers
Kritisch zijn over de zorg die soms in woonzorgcentra wordt gegeven, wil natuurlijk niet zeggen dat er enkel kommer en kwel is. Neen, er zijn ook pareltjes …
Diabetes: “Geen medelijden, wel begrip”
Begrip creëert een veilige ruimte waarin mensen zich gezien en gehoord voelen in hun dagelijkse strijd tegen diabetes – iets wat medelijden niet kan vervangen.
Het Chihuahua-effect
Chihuahua’s zijn schattig, klein en hebben aandoenlijke snuitjes. Ze zijn om op te vreten. Helaas worden residenten in een woonzorgcentrum soms ook zo gezien.
Ik dacht: ‘Het is mijn hoofd en ik beslis wat ik wens uit te voeren.’
Mariëlle Elke Lambrix deed door brughoektumor ervaring op met ziekte en zorg. Waarom is vooral haar klinische evenwichtsspecialiste haar houvast?
Wat hoogbegaafden vragen, vraagt iedereen.
De blog over de communicatie van zorgverstrekkers met hoogbegaafde en hoogsensitieve mensen werd via LinkedIn al bijna 50.000-maal gelezen. Wat leren we eruit?
Hoogbegaafde mensen vertellen hun klachten anders
Voor zorgverstrekkers zijn hoogbegaafde en hoogsensitieve mensen niet altijd gemakkelijke patiënten, terwijl ze eigenlijk juist wél heel veel informatie geven …
Zorg op maat in de thuiszorg: “Denk vanuit de mens, niet vanuit het systeem!”
Rose heeft gelukkig kinderen die haar bijstaan. Maar niet iedereen heeft zoveel geluk.
Zit de zorgvrager mee aan tafel?
Wat zorg ervoor dat een WZC goed functioneert? We symboliseren het door het verdelen van taartstukken. Wie krijgt welke spie?
De essentiële rol van de mantelzorgers
80 % van de langdurige zorg wordt door mantelzorgers opgenomen. Verbazend dus dat ze nog vaak over het hoofd worden gezien.
Luisteren is essentieel!
Als huisarts coachend aanwezig zijn bij een patiënt die een diagnose te verwerken heeft en de consequenties ervan in diens leven moet integreren. Hoe doe je dat?
De ene zorg is de andere (nog) niet
Laura’s beleving op de neonatologie contrasteert met haar inhumane ervaring in de geestelijke gezondheidszorg. Vergelijk met haar mee.
Baden in een WZC als aanleiding voor meer
Over het verschil tussen de theorie van de onthaalbrochure op glanzend papier en de droge realiteit van het praktijkbad.
Zijn zorgwerkers ook zorgverleners?
Het bedrijven van een moderne geneeskunde in evolutie vraagt naar meer controle, maar dat kan neveneffecten hebben die niet altijd in het belang zijn van de patiënt.
Hulpverstrekkers moeten ook eigen grenzen aangeven
Dialoog en wederzijds begrip, het lijken de meest voor de hand liggende waarden binnen een geslaagd hulpverlener-patiënt contact. Maar dat zijn ze niet.
Onze zorg: nood aan fundamentele keuzes!
Patient Empowerment gaat om meer dan de individuele patiënt. Maar daarvoor zullen enkele heilige huisjes moeten sneuvelen en fundamentele keuzes gemaakt!
Een fijn gesprek over een dochter met autisme … het kan dus ook anders
Toen onze jongste dochter drie jaar was, merkten we dingetjes die op autisme leken. Het werd een fijn gesprek met de zorgverstrekkers.
Waarom gedragsverandering moeilijk is
Patient Empowerment vraagt om een gedragsverandering van zorgvragers en zorgverstrekkers. Dat is minder eenvoudig dan het lijkt. Waarom?
Het belang van de “Waarom?”-vraag
Bij de arts zou ik vaak vragen “Waarom?”, tenminste, als ik daar de tijd voor kreeg. Over het belang van luisteren.
“Erst kommt das Fressen, …”
Waarom doen we de dingen zoals we ze doen? Kunnen we ze niet anders doen als ze ons collectief blijvend ongelukkig maken?
Residenten hebben vandaag niet de rechten van patiënten
Resident en patiënt zijn duidelijk twee verschillende dingen. Dat een patiënt rechten heeft, is uitstekend, maar er is ook nood aan een wet op de rechten van de resident.
Mijn dochter had eens een klacht over haar elektrische fiets …
De commerciële sector als feilloos goed voorbeeld nemen voor de zorgsector, zou ik zeker niet doen. Of ziet u dat anders?
Luisteren… en er iets mee doen
Luisteren naar zorgvragers en zorgverstrekkers is een goed en belangrijk begin, maar verbetersuggesties omzetten in veranderingen blijkt niet evident.
Waardigheid concreet!
Hoe geef je een zorgvrager een gevoel van waardigheid? Dat zit in veel kleine dingen. Soms worden die door tijdsdruk veronachtzaamd. Maar Lieve Flour vindt dat geen excuus.
Het niet delen van data kan net zo goed onethisch zijn.
Blijkbaar zijn alle patiënten en pathologieën niet ‘gelijk’ als het over het delen van info gaat. En hebben alle somatische patiënten ziekte-inzicht en alle psychiatrische patiënten niet?
Zelfbeschikkingsplicht?
Het begrip zelfbeschikkingsrecht is niet absoluut, eenzijdig en onbeperkt. In het leven hangen aan ieder recht ook plichten of verantwoordelijkheden. Ik vond het mijn zelfbeschikkingsplicht om zelf aan de bel te trekken.
Nood aan onderzoek dat relevant is voor patiënten
Evidence-based medicine is de basis van de informatie die specialisten aan patiënten geven. Maar is die wetenschappelijke informatie juist en hoe relevant is ze voor de patiënt?
Maak verbinding met de dokter; die is er niet vanzelf.
De juiste aandacht en inleving van de dokter voor en met de patiënt is haast een ‘kunst’. De ene dokter beheerst die kunst beter dan de andere. De aandacht van de arts is niet vanzelfsprekend.
Hoe kunnen patiënten de werkdruk van verpleegkundigen verlagen?
Verpleegkundigen hollen door de gangen met amper tijd voor patiënten. Hoe kunnen de patiënten zelf de werkdruk van verpleegkundigen verlagen?
Martha van 85 jaar is nog niet out!
Mag en kan Martha van 85 beslissen wat ze wil? ‘Samen beslissen met kwetsbare ouderen: de enige juiste optie!’ schrijft gerontologe Karen Mullié.
Kan ik nog mijn zorgverstrekker kiezen?
Sommige aspecten van de patiëntenrechtenwet van 2002 blijven in de praktijk dode letter. Hopelijk houdt men rekening met de realiteit als men de wet op de patiëntenrechten update.
Over niersteenaanvallen en communicatiepijn
In 2004 kwam ik door niersteenaanvallen als patiënt in het ziekenhuis terecht. Een getuigenis met een knipoog. Zou mijn ervaring van toen vandaag nog leerzaam zijn?
Een inclusieve samenleving?
Karine, moeder van een zoon met ASS, beschrijft de hobbelige weg die ze aflegt naar de diagnose van haar zoon. Om tot het punt te komen waar het schoentje knelt. Haar hart bloedt.
Gips of warme deken?
Over veerkracht, sterk-zijn en het verschil ertussen. Of is er geen verschil? Waarom zouden we bij een moeilijke emotionele gebeurtenis niet kunnen voorstellen: geen gips, maar wel een warme deken?
“Moeilijk ter been is nog niet achterlijk!”
De overtuiging dat wie mijn leeftijd heeft, vrouw is en met een rollator loopt, ook wel achterlijk zal zijn, is tekenend voor wat er gebeurt wanneer ik de buitenwereld in rol.
Is mijn arts klaar voor een hoogbegaafde patiënt?
Zelf het proces in handen houden, ook als patiënt, dat willen veel mensen, en zeker hoogbegaafden, is mijn ervaring. Een leerzaam verhaal over hoe een consultatie escaleert. En (gelukkig) de-escaleert.
Digitalisering eet soms zelfredzaamheid op!
Dienstverleners zouden hun digitale media seniorvriendelijker moeten maken. Wie digitalisering niet aanpast aan wie er niet sterk in is, sluit uit. Ouderen moeten voelen dat ze ertoe doen.
De ultieme (toegankelijkheids) check
Ooit al in een rolstoel moeten zitten? Ik wel. Dan ondervind je de hindernissen. Helaas wordt nog vaak gedacht dat personen die in rolstoel zitten zowel mentale als fysieke beperkingen hebben. En in mijn geval was het maar tijdelijk …
Julie wil zelf haar doelen bepalen
Julie, een 31-jarige vrouw en mama van drie, komt voor ambulante therapie in ons revalidatieziekenhuis. We trachten haar holistisch te helpen in het moeilijk heroveren van haar autonomie.
Over het belang van praten, onverwerkt verdriet en vooral … waardigheid
Als een donderslag bij heldere hemel kwam dat ene telefoontje dat je wereld door elkaar schudt: “Mevrouw Derijcke, de resultaten van uw baarmoederbiopsie vertonen abnormaal celweefsel”.
Empower ook de zorgverstrekkers!
Patiënt Empowerment gaat over piloot en copiloot zijn. Daarom moet er ook aandacht zijn voor participatie en welbevinden van de zorgmedewerkers. Dat maakt de coronacrisis nog eens overduidelijk.
Hoe wordt Patient Empowerment concreet toegepast in de huisartsenpraktijk?
Hoe realiseert huisarts Bert Leysen Patient Empowerment concreet? In dit deeltje: informatie verstrekken praktisch.
Het goede of het slechte nieuws eerst?
Door een vergetelheid kreeg ik ter plaatse de melding dat mijn onderzoek vier weken werd uitgesteld. Nog lastiger dan het wachten op een onderzoek, is het wachten op de uitslag ervan …
Martha is 85 en wil mee beslissen
Martha is 85 jaar en woont nog thuis. Op haar leeftijd laat ze alles wel over zich heengaan, zou je kunnen denken. Mis!
De paradigmashift naar persoonsgerichte zorg is ingezet.
Patient Empowerment bedreigt niemand!
Sommige beleidsmakers en zorgverstrekkers lijken de participatie en nauwe betrokkenheid van zorgvragers als bedreigend te ervaren. Dat is nochtans nergens voor nodig.
“Als je een oudere betuttelt, begraaf je hem”
Een van de meest voorkomende klachten van ouderen met een zorgbehoefte is het infantiliserend gedrag van de zorgverleners. Vanuit hun groot hart voor de zorg en de liefde voor de oudere patiënt zijn het veelal verpleeg- en zorgkundigen die er zich, heel onbewust, schuldig aan maken.
Durven we buiten de lijnen kleuren?
De bestaande muurtjes zijn zowel voor patiënten als voor hulpverleners obstakels om voluit te kunnen gaan voor de best passende zorg, schrijft dr. Ilke Montag.
Waarom wachten we zo lang als we een hooroplossing nodig hebben?
Door een acute infectie werd Rob Beenders doof aan de linkerkant. Daarna kreeg hij de ziekte van Ménière en ging ook zijn gehoor aan zijn rechterkant achteruit. Ineens was hij slechthorend en het slachtoffer van vooroordelen.
Over een man die een nieuwe hartklep moest krijgen
Hartchirurg Luc Haenen illustreert wat voor hem Patient Empowerment concreet betekent. Neem een man met een aortaklep die aan vervanging toe is …
Wie digitaal niet meekomt, verdient ruggensteun.
Empowerment vraagt niet alleen engagement van de patiënt, maar ook de nodige participatieve vaardigheden. Wie laaggeletterd is, verdient ruggensteun.
“Soms lijk ik een product dat ergens op de band wordt gezet en er ook weer ergens vanaf valt”.
Als patiënt word je graag ook behandeld als mens van vlees en bloed. Durf daarom ook de vragen stellen die op je lippen liggen.
Praten is het beste pilletje
Is het helpende aspect van een gesprek om de ander een oplossing aan te reiken? Of is het de opluchting om je hart eens uit te storten? Geen van beide.
Ken je lichaam!
De meeste patiënten weten verbijsterend weinig over hun lichaam. Dat is nochtans belangrijk omdat het hen helpt om te beslissen wat ze wel en niet willen.
Is leefstijl een medicijn?
“Zullen we het eens over een andere boeg gooien?”. Met deze vraag begon het mailtje van de huisarts aan Els Ockers. Zijn vraag maakte alles anders voor haar.
“Afscheid nemen (van een poortkatheter)”
Een patiënte rondt haar chemotherapie af. Neemt ze zo snel mogelijk afscheid van haar poortkatheter, of toch niet?
Een parlement in een woonzorgcentrum?
Residentie Het Prieelshof startte in 2016 met een Bewonersparlement. Participatie staat centraal: de bewoner beslist mee en behoudt zo de controle over zijn eigen leven. Hij of zij wordt geëmpowerd.
“Hoe neem je tijd voor patiënten als je geen tijd hebt?”
Huisarts Bert Leysen wil patiënten behandelen, de onderliggende oorzaken aanpakken én de patiënt helpen zichzelf te genezen. Maar …
Patiëntenparticipatie, ook bij wetenschappelijk onderzoek
UZ Gent vervult met een patiëntenadviesraad voor wetenschappelijk onderzoek een voortrekkersrol. Ook dát is empowerment.
Die verdomde wachtkamer!
Wachten aan de balie, op de dokter, op een bloedafname, op een scan, … versterkt het onaangename gevoel van afhankelijkheid, zeker als je er onvoldoende of geen uitleg bij krijgt. Is al dat wachten nog van deze tijd?
De Belgische wet op de patiëntenrechten is dringend aan een update toe!
De relatie patiënt-zorgverlener evolueerde sterk, maar de Belgische wet op de patiëntenrechten bleef onveranderd. N.a.v. de Europese Dag van de Patiëntenrechten zes goede redenen voor een herziening.
“Ooit wist ik het allemaal …”
An Staels beschouwt de inzet van ervaringsmedewerkers als een uitstekende methode om de blik van de cliënt niet uit het oog te verliezen. Participatie & Empowerment zijn ook in de geestelijke gezondheidszorg broodnodig!
Gek, gestoord of geschift?
Laura De Houwer getuigt over stigmatisering, vooroordelen en wij/zij denken in de psychiatrie. Over disempowerment dus. “Empowerment kunnen we bereiken door ons open te stellen voor de ander en door onze oordelende bril af te zetten”, schrijft ze.
Is er een valkuil aan zorgprofessionalisering?
Vandaag bestaat goede zorg eerder ondanks, dan dankzij professionalisering, zo schrijft Lynn Cools in deze blog. Adequate zorg is een balans vinden tussen mens en systeem. Mensen kunnen zowel empoweren als disempoweren, en zorgorganisaties evenzeer.
Aan het roer
Als je het treft met je dokter, kan je als patiënt veel bereiken op het pad naar gelijkwaardigheid. Voorwaarde is dat je eerlijk bent in wat je doet en zegt, dat je argumentatie goed onderbouwd is en dat ze respectvol wordt gebracht. En de arts moet het toelaten uiteraard. Een voorbeeld.
Is de patiënt tijdens de corona-epidemie niet vakkundig genoeg om ook een stem te krijgen?
Waarom zit er nooit een patiënt of patiëntenvertegenwoordiger in de studio om een standpunt of visie te verwoorden? Het is niet oké dat de patiënt alle coronamaatregelen gewoon moet ondergaan, vindt Edgard Eeckman.
De andere kant: ook een arts kan patiënt zijn.
Patient Empowerment staat voor oog hebben voor de patiënt, maar ook voor de zorgverlener. Zo zijn ook artsen kwetsbaar. Niet voor niets bestaan organisaties als Arts in Nood en Doctors4Doctors. Maar een arts moet natuurlijk ook patiënt willen zijn. Als arts weet Ilke Montag waarover ze praat.
“Nog niet genoeg gestraft met je aandoening? Daar doen wij wat aan!”
Cindy Van Vooren vindt dat sommige arbeidsgeneesheren op een stuitende manier tewerk gaan. En ze besluit dat de regering van lopende zaken geruisloos maar in een ongezien tempo bespaarde op de kap van langdurig zieken. Als voorbeeld van macht door afhankelijkheid kan deze blog tellen.
De nood aan écht luisteren, van mens tot mens
Als patiënten al lang dezelfde verbeterpunten aangeven, waarom veranderen ze dan niet? De kennis van patiënten over hoe de zorg beter kan, wordt nog altijd onderbenut.