Lieve Flour – Merk: Boomer – Bouwjaar 1944 – Max. snelheid: ca. 3 km/uur. Twintig jaar mantelzorg en een reeks eigen aandoeningen waarvan de combinatie moeilijk op een bevredigende manier te behandelen blijkt, hebben haar een schat opgeleverd aan ervaringen in de zorg. Zowel over hoe het kan als hoe het vooral niet moet. In de hoop dat ook anderen daar wat aan hebben, wil ze die graag delen.

Oude lijven moeten zich in een woonzorgcentrum elke dag opnieuw blootgeven aan steeds weer andere ogen en andere handen. Maak kennis met de wetenschap van de washandjes!

Geen zorg of hij komt met het Washandje. In de opleiding voor zorgverleners neemt het Washandje, ondanks zijn eerder bescheiden afmetingen, een enorme plaats in. Het belang ervan kan nauwelijks overschat worden. De manier waarop het ingezeept wordt bepaalt tot welke wasbeschouwelijke strekking de zorgkundige behoort 😉. Daarin heb je de traditionele Halveslagstrekking tegenover de recent meer in zwang gekomen Omtrekkenregeling.

De washandjesdiscipline

Bij de Halveslag aanhangers wordt het Washandje natgemaakt en vervolgens aan één kant ingezeept. Die zeep wordt daarna op een of meerdere lichaamsdelen uitgesmeerd. Vervolgens wordt met één soepele beweging de ingezeepte kant naar de rugzijde van de hand gezwaaid om met de niet-ingezeepte kant het gewassen stuk af te spoelen. Een rug en de intieme zone tellen volgens sommige scholen voor vier en een halve minuut, afdrogen en verplicht gekeuvel (Goed geslapen? Wat zijn je plannen voor vandaag?) inbegrepen, weet ik inmiddels uit ervaring. Met dank aan de stagebegeleidster die meer oog had voor haar timer dan voor mij.

 De Omtrekregelaars kunnen nog sneller werken dankzij hun geavanceerde techniek. Bij de aanhangers van deze strekking wordt niet alleen een volledig vlak van het Washandje ingezeept, maar ook de drie ribben van de omtrek. Die dienen namelijk om zonder onderbreking ook de intieme zone te kunnen schoonmaken zonder eerste het Washandje te moeten spoelen en eventueel vervangen.

 Onlangs werd ik met bloedige ernst ingewijd in de wetenschap van de Washandjes door een zorgkundige van de traditionele strekking. Ze werd er warempel dromerig van.

Belachelijk?

Iedere ochtend opnieuw worden wij ondertussen keihard geconfronteerd met de gevolgen van het feit dat onze huid wel steeds rekbaarder wordt, maar al lang niet meer elastisch is. Voor wie het verschil niet duidelijk is: ‘elastisch’ wil zeggen dat ze daarna weer in haar oorspronkelijke vorm terugkomt als je eraan trekt.

Alsof de confrontatie met ons eigen verval nog niet erg genoeg is, moeten we toestaan dat die rekbaarheid ook nog eens volledig overgeleverd wordt aan een willekeurig aangewezen zorgkundige, verpleegkundige, zelfs een kinesiste of ergotherapeute als het zo uitkomt. Als ik ’s avonds naar bed ga, heb ik er nog geen enkel idee van aan wie ik me de volgende ochtend bloot zal moeten geven.

In de badkamer leeft het washandje zich uit!

Ondanks de dagelijkse beurt met het Washandje, moeten we één keer per week het bad in. Met de badlift voor de O’s en de A’s op de Katzschaal en met de tillift voor de arme C’s, D’s en E’tjes.

Mannen mogen bovendien blij zijn als de hoofdzakelijk vrouwelijke zorgverleners zo tactvol zijn een handdoek over het midden van het lichaam te leggen wanneer ze daar niet (meer) moeten zijn met het Washandje.

 Bij het ontwerp en de inrichting van de badkamer lijkt tot overmaat van ramp bewust geen enkele poging te zijn ondernomen om daar een knusse ruimte van te maken waar je één keer per week van warme gewichtloosheid kunt genieten.

 “Hij doet zijn ogen toe. Ik vraag me af of hij er eigenlijk nog van geniet…” zei een zorgverlener onlangs over een man die het vermoedelijk niet meer kon aanzien. Mag ik het antwoord geven?

Gêne wegnemen

Aan de badkamer kan allicht niets meer veranderd worden zonder ingrijpende bouwkundige ingrepen die verreikend zijn voor een budget dat er momenteel waarschijnlijk niet is. Maar een cd-speler of een radio, een kleurtje op de deur, een (muur)poster op een paneel, zouden al een en ander oplossen.

Bewust maar tactvol de gewoonte aannemen om mannen en vrouwen te bedekken als ze dat graag willen, zal beslist op prijs gesteld worden. Zeggen wat je gaat doen vóór je eraan begint en niet terwijl je al bezig bent; vragen of de bewoner daar ook klaar voor is, kan een deel van de gêne wegnemen.

Het zal mij als bewoner ook het gevoel geven dat ik echt een mens ben – met gevoelens – en dat daar rekening mee gehouden wordt. Misschien duurt het wassen, al of niet in het bad, dan wat langer. Dat kan, maar het is niet eens zeker.

Wat daarentegen wel zeker is, is dat het tijd is die je daarna terugwint van bewoners die zich op hun beurt dankbaar, ontspannen en in volle vertrouwen aan jouw zorg durven overgeven. Om het even hoe je het Washandje gebruikt.