Als we tegenover een zorgbehoeftige oudere staan communiceren we als zorgverleners vaak automatisch anders: trager en luider spreken, korte zinnen gebruiken, woordenschat vereenvoudigen, verkleinwoorden hanteren, luider spreken, een overdreven liefkozing en intonatie aanwenden, gebruik maken van voornaamwoorden, …
Geïnfantiliseerde ouderen sterven 7,5 jaar vroeger!
Ouderen ervaren dit als zeer beledigend, krijgen de indruk dat ze onbekwaam en incompetent zijn, ontwikkelen zo depressie en een negatief zelfbeeld en komen in een negatieve spiraal terecht. Tegen ouderen spreken alsof ze kinderen zijn, kan een schadelijk effect hebben op hun gezondheid. Het kan er zelfs voor zorgen dat ze 7,5 jaar vroeger sterven dan senioren die niet kinderlijk behandeld worden, blijkt uit Amerikaans onderzoek (Universiteit van Kansas, prof. B. Levy). Opmerkelijk is dat de manier waarop je een oudere behandelt een groter effect heeft op hun fysische en psychische gezondheid dan regelmatig bewegen of niet roken.
Ze rebelleren!
De betuttelende en neerbuigende manier waarop ouderen vaak worden aangesproken in de zorg (meest in WZC, ziekenhuizen, maar ook in de thuiszorg) heeft voor ouderen met lichte tot gematigde dementie zelfs en nog alarmerender negatief effect. Patiënten/bewoners worden agressief, willen niet meer meewerken, vertonen soms zelfs roepgedrag. Daarenboven, zo blijkt uit onderzoek aan de Amerikaanse universiteit van Kansas, worden oudere patiënten die kampen met dementie, door die manier van aanspreken vaak rebels, en willen ze hun medicatie niet meer nemen, hoe nodig die ook is. Professor Williams zegt dat ouderen met dementie even erg afzien van een kinderlijke behandeling: “Het belangrijkste voor een patiënt met Alzheimer is om zijn waardigheidsgevoel te behouden. Iemand die tegen je praat alsof je een baby bent, maakt je erg van streek.”
“Ouderen infantiliseren is oudermishandeling”
Gerontopsycholoog Luc Van De Ven stelt dat ouderen infantiliseren een vorm van oudermishandeling is. Als je een oudere flauw of betuttelend benadert, dan begraaf je hem.
Als verpleegkundige/zorgkundige moeten we durven ons (goed bedoeld) betuttelend gedrag los te laten om zo het empowerment van de oudere te bewaren en zelfs te verhogen. We moeten zeer regelmatig stilstaan bij hoe we zelf tegenover de oudere staan en ons afvragen of wij ons zelf ook niet (onbewust) schuldig maken aan Elderlytalk. Ons eens afvragen hoe we onszelf zouden voelen en hoe geïrriteerd we zouden geraken als je verantwoordelijke je steeds aanspreekt met “meisje/jongetje”.
Kwaliteitsvolle ouderenzorg begint met de oudere te beschouwen als ‘Dé bewoner’, ‘Dé patiënt met veel levenservaring’, ook tegenover de oudere met cognitieve achteruitgang. Kwaliteitsvolle geriatrische zorg is zorg waar men de oudere tracht te empoweren, en zijn participatie en betrokkenheid zoveel mogelijk behoudt.
Als verpleegkundige/zorgkundige staan wij van alle zorgverleners het dichtst bij de oudere met een zorgvraag. Daarom dragen we ook een grote verantwoordelijkheid inzake zijn empowerment. Benieuwd of dat ook aan bod komt in de filosofische reflectie van prof Sebastiaan Engelborghs en mantelzorgster Anouck De Bruijn op het zorgsymposium op 26 oktober. Hoe zwaar weegt die verantwoordelijkheid, vragen ze zich af? Hoe ga je daar als mantelzorger of zorgverstrekker idealiter mee om?
Zeer waardevolle tekst!