Lieve Flour – Merk: Boomer – Bouwjaar 1944 – Max. snelheid: ca. 3 km/uur. Twintig jaar mantelzorg en een reeks eigen aandoeningen waarvan de combinatie moeilijk op een bevredigende manier te behandelen blijkt, hebben haar een schat opgeleverd aan ervaringen in de zorg. Zowel over hoe het kan als hoe het vooral niet moet. In de hoop dat ook anderen daar wat aan hebben, wil ze die graag delen.
Ik ben van nature erg kritisch over de zorg die ik en anderen krijgen. Tegelijk kan ik mij ook bijzonder dankbaar voelen. Steeds vaker let ik erop om daar ook uiting aan te geven.
Wie mijn blogs leest weet dat ik er niet voor terugschrik een familiaal overgeërfd sarcasme te gebruiken. Vooral als ik daarmee gedrag kan be- of veroordelen dat niet aan mijn standaarden voldoet.
Maar daar tegenover staat dat ik mij ongelooflijk dankbaar kan voelen voor mensen, handelingen, woorden of uitingen die recht naar mijn hart gaan. Helaas ben ik me pas rond mijn vijftigste bewust geworden van het feit dat mensen daar vet mee zijn als ik hen dat niet vertel. Zit het in Vlaanderen dieper ingebakken dan elders om al het goede normaal te vinden en alleen te reageren op het slechte? Ik weet het niet, maar soms krijg ik wel dat gevoel als ik weer eens “ja, ze worden er ook voor betaald” hoor. Loon is geen dank. Loon en wedde zijn alleen geld. Een inkomen. Goed om van te kunnen leven, maar meer niet. Het verrijkt je bankrekening maar niet je leven.
Sindsdien heb ik me twee dingen voorgenomen. Drie eigenlijk.
Drie blijken van dank
Het eerste is dat ik mijn dankbaarheid dan ook moet uiten. De manier waarop maakt niet zoveel uit, als het maar duidelijk een bedankje is.
Ten tweede vind ik een gewoon dankjewel niet altijd genoeg. Beleefd zijn is mooi, maar ik wil dat mensen beseffen dat ik niet zomaar een beleefdheidsvorm uitspreek, maar écht dankbaar ben. Daarom zeg ik er ook graag bij waarom. Soms roep ik daar iemand voor terug of loop ik er zelf later weer naartoe. Ik wil dat niet zomaar laten voorbijgaan.
Ten derde vertel ik het ook anderen als het zo uitkomt. Ook weer om verschillende redenen. Hoe fijn zou het zijn als ook andere mensen het idee zouden overnemen?
Dat mensen meestal dankbaar zijn als door heldhaftig ingrijpen hun leven wordt gered, ligt min of meer voor de hand, al is zelfs dat niet altijd een cadeau. Uit een benarde situatie komen is één ding, hoe je eruit komt is soms iets anders. Zo dramatisch moet het helemaal niet zijn. Daar geeft ik nu eens graag een schitterend voorbeeld van.
“Ik zat op het toilet toen er aan de kamerdeur geklopt werd.”
Net wakker, zat ik op het toilet toen er aan de kamerdeur geklopt werd. Op mijn “Ja” gebeurde er niets. Dus riep ik een tweede keer. Dit was al een eerste reden om dankbaar te zijn. Als iemand zoveel respect heeft en mijn gelijkwaardigheid erkent door pas binnen te komen wanneer ze hoort dat ik daar toestemming voor geef, dan doet me dat wat.
Nog steeds onzichtbaar achter de gesloten badkamerdeur, liet de zorgverlener die zo te horen een vrouw was, weten dat ze voor mij een pil en een spuitje bij zich had. Er ontspon zich een gesprek omdat mijn kamernummer op de medicijnen was geschreven, maar met een andere voor- en achternaam dan de mijne. Er kon maar één van beide correct zijn. Ik gaf mijn naam op. Maar zij hoeft mij natuurlijk bij zoiets belangrijks als toedienen van medicijnen, niet op mijn woord te geloven. Om de patstelling op te lossen, vroeg ze: “Mag ik piepen?”
Dit was nog een reden, een heel belangrijke reden, om dankbaar te zijn. Ze trok niet zomaar de deur open. Ze vroeg toestemming om te kijken. Ze erkende mijn gelijkwaardigheid en mijn autonomie en beslissingsrecht.
Eerlijk, ik was even van de kaart voor zoveel discretie en het duurde een of twee seconden eer ik “nee” durfde te roepen. Inderdaad, zover komt het dan. Hier was iemand die mij met zoveel respect bejegende dat ik me ineens weer een volwassen, vrij mens voelde. Niet ondergeschikt. Niet onmondig.
Ook daar was ik zo dankbaar voor dat ik nog steeds even moet slikken als ik het schrijf.
Mee-leven
Het werd nog mooier toen ik haar later ging bedanken. “Maar dat is toch normaal,” zei ze oprecht verbaasd. “Ik zou het ook niet goed vinden als iemand ineens in mijn badkamer staat terwijl ik op het toilet zit.” Dit is de eerste zorgverlener die zich zo ver in mijn plaats stelt in haar mee-leven dat ze zich op een vanzelfsprekende manier ook in mijn gevoelens verplaatst én ernaar handelt.
De vele kleine dingen in het voorbeeld lijken onbetekenend en worden vaak over het hoofd gezien. Maar ze hebben zulke grote gevolgen dat ik me die dag weer mijn volledige en vrije ik kon voelen.
Dat is niet alleen verrijkend. Daar kan al het geld van de wereld niet tegenop!
Ik vind de reactie van de verzorgende discreet om te gaan met iemand die zich op toilet bevindt de evidentie zelf. Natuurlijk mag men daar dankbaar voor zijn zoals voor zovele dingen in het leven, ook dat de zon elke dag opgaat bijvoorbeeld. En een complimentje geven kan echt deugd doen.
Maar ik herken het verhaal. Als mantelzorger reageerde ik op wat niet in orde was, door te vragen beter te doen tot in den treure toe. Omdat het niet zo veel hielp veranderde ik mijn strategie en begon met het geven van complimentjes op alles wat wel ok is, maar daarmee ben je niet geholpen voor de minpunten. Vele frustraties blijven. Ik word er soms moedeloos van. Wat zeg je bijvoorbeeld als meerdere personen bij herhaling je privacy op het toilet schenden? En mag de lat in de zorg niet hoog liggen? Het gaat toch om erg kwetsbare personen?
Dag Beatrijs,
Ik vind inderdaad dat iedereen recht moet hebben op privacy. En niet iedereen heeft dezelfde definitie van privacy. Ik ben het helemaal met je eens dat erg kwetsbare personen (misschien iets minder mondig in sommige gevallen) hetzelfde recht moeten hebben op privacy dan anderen.
Persoonlijk denk ik wel dat mensen zeggen wanneer het “niet OK” is normaal is. Maar dat zeggen wanneer het “OK” is een toegevoegde waarde kan betekenen. Ik zet mij in de plaats van de verpleegkundige. Indien die de hele dag alleen moet horen wat er “niet OK” is, moet dat toch frusterend zijn op het einde van de rit? Of denk jij daar anders over?
Dag Beatrijs, de lat mag in de zorg heel hoog liggen. Maar zowel de organisatie van de zorg als de de attitudes zijn nog maar net de paternalistische houding aan het ontgroeien die een paar eeuwen lang normaal werd gevonden. Dat is geen excuus. Het is een verklaring. Een tweede nadeel is dat net die attitudes zo moeilijk te veranderen zijn, vooral bij mensen die in hun opleiding nog steeds doordrongen worden van het feit dat zij de (enige) experten zijn. Hou het danken voor goede zorg vooral vol. Durf ook gewoon benoemen wat je niet OK vindt. Vertel erbij waarom je dat niet goed vindt. Gaat jouw irritatie over de thuiszorg of over de residentiële zorg zoals een woonzorgcentrum? Daar zal het niet altijd lukken om precies dezelfde zorg te verlenen als een mantelzorger thuis kan verlenen. Maar geef het vooral niet op.
Dag Lieve,
Boeiend artikel.
Ik zeg altijd: “Een dankwoord kost niets maar doet wel enorm plezier”. Persoonlijk probeer ik dat ook zo vaak mogelijk te doen in mijn leven (in de zorg maar ook in mijn dagelijks leven).
Ooit had ik zorgen gekregen van een charmante thuisverpleegkundige die boordevol medeleven was. Toen ze voor het laatste bezoek kwam, had ik haar meiklokjes gekocht. Ze was een beetje verveeld dat ze van mij meiklokjes kreeg “want ze deed gewoon haar werk en werd daarvoor ook betaald”. Ik heb haar daarop gezegd dat zij manden geluk verdiende voor het geluk dat ze mij bezorgde met naar mij te luisteren en mij te horen.
Bedankt voor je input!
Ik nodig je uit om vanaf 22 april 2024 deze heel belangrijke gelukjes te delen met anderen op http://www.waarderingsplatform.be . Net omdat ze zo belangrijk zijn. Net omdat ze zo inspirerend kunnen zijn.
Ook on-gelukjes kunnen daar worden gedeeld. En daar kan dan weer uit worden geleerd.
Van harte welkom.
Dag Chris,
Daar zal ik proberen aan te denken. Ik noteer alvast de datum en de site.
Overigens kreeg ik van Edgard ook al de tip mee.
Dankjewel.