Gezondheidsinformatie zoeken & beoordelen
Wat je hoort in de media
Baseer je nooit (alleen) op de titel.
Wil je meer weten, lees dan altijd het volledige artikel of nieuwsbericht. Koppen zijn vaak bewuste overdrijvingen om je aandacht te trekken.
Vraag je af waarop het nieuws gebaseerd is.
Een studie? Een opinie van een expert? Een commerciële boodschap?
Voor elke mening kun je een andere vinden die het tegengestelde beweert. Commerciële boodschappen hebben één doel: verkopen.
Wees kritisch voor de expert.
Komt de bewering van een wetenschapper, verbonden aan een betrouwbare instelling zoals een universiteit? Volgt hij of zij de gangbare wetenschap?
De invloed van bekende personen – aan wie veel mensen zich graag spiegelen – mag niet onderschat worden. Zo heeft Gwyneth Paltrow, die glutenvrije voeding promoot, zeer veel volgers. Dat zegt echter niks over de betrouwbaarheid van de informatie die ze verspreidt.
Als iets ‘evidence-based’ wordt genoemd is het wetenschappelijk onderzocht en dan mag je ervan uitgaan dat het correct is.
Wees kritisch voor de aangehaalde studie
Werd de bewering getest op mensen? Met labo- en dierexperimenten kun je niet zomaar uitspraken doen over de mens.
Is de studie goed uitgevoerd? Hoe groot is de deelnemersgroep? Een enquête bij een handvol personen laat niet toe veralgemeende uitspraken te doen. Was er een controlegroep?
En een verband is nog geen oorzakelijk verband: het is niet omdat het ene samen gebeurt met het andere, dat het ook door dat andere veroorzaakt wordt.
Gebruik je gezond verstand
Wanneer iets te mooi lijkt om waar te zijn, is het dat meestal ook.
Schrijf je in op de nieuwsbrief van gezondheidenwetenschap.be
Zij analyseren de gezondheidsberichten in de media voor jou en bundelen wekelijks hun analyses in een nieuwsbrief op vrijdag. Zo helpen ze je een kritische blik te ontwikkelen voor gezondheidsberichten in de media.
Opgepast met sommige websites
Online is het niet makkelijk om het kaf van het koren te scheiden. De volgende drie tips vergroten de kans dat je betrouwbare gezondheidsinformatie vindt.
TIP 1 – Dat in de zoekmachine Google sites bovenaan de lijst staan, wil niet automatisch zeggen dat die het meest relevant zijn voor jou of dat ze de meest correcte informatie aanbieden. Blijf dus kritisch en beperk je niet tot de sites die Google als eerste rangschikt. Misschien staat de meest relevante pagina voor je zoekopdracht op de tweede of derde pagina met zoekresultaten.
TIP 2 – Ga na wie of welke organisatie achter een website zit. Een betrouwbare site vermeldt dit duidelijk. Helemaal onderaan de pagina vind je doorgaans het woordje ‘Disclaimer’. Als je daarop klikt, krijg je te lezen wie de initiatiefnemer of eigenaar is van de website.
TIP 3 – Doet de persoon of organisatie achter een website geen belletje rinkelen? Zoek ze dan eerst even op: bijvoorbeeld ‘Wat is bedrijf X?’ of ‘Wie is persoon Y?’
Alarm!
Kom je op een website met een of meerdere van onderstaande kenmerken, dan zit je waarschijnlijk op een verkeerd spoor.
De website beweert dé oplossing te hebben voor een (ernstige) aandoening.
De site spreekt op een negatieve manier over ‘klassieke geneeskunde’ of verheerlijkt ‘holistische of natuurlijke geneeswijzen’.
Je wordt meteen naar een webshop geleid waar je een product kan kopen tegen je kwaal.
De site staat vol reclame.
Wees sceptisch tegenover verhalen die ‘viraal’ gaan, ook als ze door vrienden gedeeld worden.
Ontvolg of blokkeer mensen die onzin verspreiden.
Twijfel je aan een verhaal op sociale media, onderzoek dan zelf wat ervan klopt.
Like en deel betrouwbare gezondheidsinformatie.
Volg Gezondheid en Wetenschap op Facebook, X (Twitter) en Instagram.
Inspiratie van bovenstaande info
‘Docter google, Vriend en Vijand’, Marleen Finoulst, Houtekiet, 2020.
Aanbevolen websites
Gelukkig zijn er ook heel wat degelijke websites waar je wel betrouwbare informatie vindt over gezondheid, zorg en ondersteuning. Dit zijn enkele van de voornaamste:
1. Gezondheid en medische informatie
- Gezondheidinfo.com: Een bron van medische informatie die gevalideerd is door artsen. De site biedt begrijpelijke informatie over ziekten, behandelingen en preventieve zorg.
- Gezondheidenwetenschap.be: De website Gezondheid en Wetenschap wil patiënten en burgers informeren met betrouwbare gezondheidsinformatie. Je kan je abonneren op een steeds leerrijke nieuwsbrief.
- Pharos.nl: Informatie over het menselijk lichaam.
- Thuisarts.nl: Betrouwbare informatie over ziekte en gezondheid en is gemaakt door Nederlandse artsen. De site legt symptomen en behandelingen uit.
- ebPraticticenet: Wie zich verder medisch wil verdiepen, vindt op deze Nederlandse website ‘evidence-based’ (= op basis van wetenschappelijk onderzoek) informatie over ziektes en behandelingen. De site is niet voor zorgvragers gemaakt, maar is niettemin interessant.
- Bcfi.be: Alles over geneesmiddelen. Ook niet op zorgvragers afgestemd, maar nuttig voor meer details over een geneesmiddel.
- MedischWoordenboek.nl: Een online Nederlands medisch woordenboek met de betekenis van medische termen en begrippen.
- Gezondheidsplein.nl: een onafhankelijke platform voor informatie over je gezondheid gecontroleerd door artsen en medische specialisten.
2. Zorg en ziekenhuis
- Mijngezondheid.be: Het beveiligd portaal van de overheid waar zorgvragers toegang hebben tot hun medisch dossier, vaccinaties en andere gezondheidsinformatie.
- Zorgkwaliteit.be: Hier vind je informatie over de kwaliteit van de Vlaamse ziekenhuizen, volgens thema en instelling.
- Departement Zorg: Informatie over de Vlaamse gezondheidszorg en welzijnssector, zoals zorgverzekeringen en preventieve maatregelen.
3. Patiëntenorganisaties en ondersteuning
- Het Vlaams Patiëntenplatform is de koepelorganisatie van patiëntenverenigingen in Vlaanderen. In de rubriek ‘Onze leden’ vind je de aangesloten patiëntenverenigingen. Je kan daar kijken of er een vereniging of lotgenotengroep bestaat die zich buigt over de ziekte waarmee jij geconfronteerd wordt.
4. Preventie en gezondheidscampagnes
Gezondleven.be: De site wil gezonde levenskeuzes bevorderen met adviezen over voeding, beweging en mentale gezondheid. De website richt zich tot professionals, zoals diëtisten, huisartsen, gezondheidsambtenaren en leerkrachten, maar ook interessant voor zorgvragers.
Vind je dat hier een website ontbreekt? Laat het ons weten.
Onze blogs
Zorg jij voor extra versterking?
De vzw Patient Empowerment zoekt een geëngageerde vrijwilliger! Stel je kandidatuur.
De huisarts: van ‘Ik geef advies (en dat is het)’ naar ‘Ik begeleid’.
Als gewezen huisarts supporter ik hard voor ‘empowerment’: van het afhankelijk maken vanuit te starre (beperkende) ziektebeelden, … naar het co-regie nemen over een gezond en betekenisvol leven vanuit eigen kracht.
AZ Rivierland helpt chronische pijnpatiënten op weg naar werk
Door de krachten te bundelen en samen te luisteren naar de behoefte van de patiënt vanuit ieders expertise, helpen AZ Rivierland en emino samen chronische pijnpatiënten terug aan een job.