De empowerende zorgorganisatie
Empoweren hoort ook te gebeuren op het niveau van de zorgorganisatie. Participatie zou in de genen van de organisatie moeten zitten. De leidinggevenden zouden dat moeten toestaan, stimuleren en daartoe toegankelijke kanalen opzetten. En dat zouden ze moeten doen samen met de medewerkers van de zorgorganisatie en de zorgvragers met hun omgeving.

Een participatieve organisatiecultuur
Een participatieve organisatiecultuur betekent dat iedereen die in de zorgorganisatie werkt, zoals artsen, verpleegkundigen, psychologen en ondersteunend personeel, betrokken wordt bij beslissingen. Ook zorgvragers en hun families kunnen hun ervaringen en ideeën delen. Dit kan een grote positieve impact hebben op de zorg.
Waarom is een participatieve cultuur belangrijk?
- Verbeterde kwaliteit van zorg: Wanneer iedereen betrokken is, worden problemen sneller gezien en opgelost. Zorgverleners delen hun ervaringen en dragen ideeën aan om de zorg te verbeteren.
- Betere samenwerking: Een participatieve cultuur bevordert samenwerking tussen teams. Dit zorgt ervoor dat iedereen beter op elkaar is afgestemd en dat informatie sneller wordt gedeeld. Dit werkt een holistische benadering van de zorgvrager in de hand.
- Zorgvragers centraal: Door de mening van zorgvragers ernstig te nemen, voelen die zich gehoord. Dit versterkt het vertrouwen en de tevredenheid van zorgvragers. Tevreden zorgvragers stimuleren tevreden zorgverstrekkers.
- Innovatie en verbetering: Wanneer medewerkers de ruimte krijgen om ideeën te delen, ontstaan vaak innovatieve oplossingen voor problemen.
- Het empowerment van zorgvragers stimuleren: Zorgverstrekkers die zich geëmpowerd voelen, hebben het gemakkelijker om op hun beurt de zorgvragers te empoweren.
Voor zorgorganisaties is het dus belangrijk om een cultuur van empowerment te creëren. Dit betekent dat alle medewerkers zich bewust zijn van hun rol en verantwoordelijkheden, en de vrijheid krijgen om initiatieven te nemen. Er wordt naar hen geluisterd en dat luisteren leidt tot concrete verbeteringen.
Een participatieve organisatiecultuur is een krachtige hefboom voor het succes van zorgorganisaties. Door de ervaringen en ideeën van iedereen te benutten, kan de zorg verbeteren, de samenwerking toenemen en de tevredenheid doen groeien van iedereen die er werkt.

Medewerkers betrekken
In de zorgsector speelt betrokkenheid een cruciale rol. Van artsen en verpleegkundigen tot administratief personeel en vrijwilligers: iedereen heeft een eigen kijk op de zorgprocessen en de ervaringen van patiënten. Het is essentieel om deze diverse perspectieven te integreren in alle aspecten van de zorgverlening.
Betrokkenheid van zorgprofessionals draagt ook bij aan het empowerment van zorgvragers. Wanneer medewerkers hun inzichten delen, kunnen ze bijdragen aan het ontwikkelen van beleid en procedures die aansluiten bij de behoeften van zorgvragers. Dit bevordert de tevredenheid over en de effectiviteit van de zorg.
Een cultuur van betrokkenheid bevordert verder ook de samenwerking tussen verschillende disciplines in een zorg die zeer gesegmenteerd is met veel subspecialismen. Teamleden die zich gehoord voelen en actief bijdragen aan besluitvorming, kunnen een sfeer van respect en vertrouwen stimuleren. Dit kan leiden tot betere communicatie en uiteindelijk tot een hogere kwaliteit van zorg.
Zorgprofessionals zijn vaak de eersten die knel- en verbeterpunten in de dagelijkse praktijk opmerken. Door hen te betrekken bij het innovatieproces kunnen waardevolle ideeën worden gerealiseerd. Dit stimuleert de ontwikkeling van nieuwe zorgmethodes en het implementeren van best practices.
Een organisatie die haar medewerkers betrekt bij de besluitvorming, straalt dit uit naar de hele organisatie. Dit creëert een cultuur waarin feedback en samenwerking centraal staan. Medewerkers voelen zich gewaardeerd en gemotiveerd, wat voor een hogere betrokkenheid en een lager personeelsverloop zorgt.
Het betrekken van alle zorgprofessionals bij alle aspecten van de zorg is niet alleen een morele verplichting, het is ook een strategische keuze. Door hun betrokkenheid te stimuleren, wordt een omgeving gecreëerd waarin zorgvragers beter worden ondersteund, samenwerking floreert en innovatie wordt aangemoedigd.

Zorgvragers & hun omgeving betrekken
verschillende redenen van cruciaal belang. Ten eerste zijn zorgvragers unieke individuen met unieke behoeften, waarden en levensdoelen. Door hen actief te betrekken, kunnen zorgverleners beter inspelen op wat voor hen belangrijk is. Dit leidt tot een meer gepersonaliseerde en effectieve zorgverlening.
Daarnaast versterkt de betrokkenheid van zorgvragers hun gevoel van zelfcontrole en autonomie, wat bijdraagt aan hun ‘self-efficacy’ of zelfredzaamheid. Wanneer zorgvragers de kans krijgen om mee te beslissen over hun behandelopties, voelen ze zich meer verantwoordelijk voor hun gezondheid en welzijn. Dit kan hen motiveren om actiever deel te nemen aan hun behandeling en om de nodige stappen te zetten om hun gezondheid te verbeteren.
Ook is het belangrijk dat zorgvragers begrijpen wat er met hen gebeurt en waarom bepaalde keuzes worden gemaakt. Dit bevordert hun kennis en begrip van hun situatie, en helpt om angsten of twijfels weg te nemen. Wanneer zorgverleners transparant communiceren en uitleg geven, ontstaat er een vertrouwensband.
Bovendien kunnen zorgvragers waardevolle inzichten en feedback geven over hun ervaringen. Deze informatie kan zorgverleners helpen om hun praktijken te verbeteren en om beter in te spelen op de behoeften van alle zorgvragers.
Tot slot is het betrekken van zorgvragers bij hun zorgproces een manier om hun rechten te respecteren en te bevorderen. Iedere zorgvrager heeft het recht om geïnformeerd te worden en om invloed uit te oefenen op z’n zorg. Dit draagt bij aan een meer rechtvaardige en inclusieve zorgomgeving, waarin iedereen de kans krijgt om zijn of haar stem te laten horen.

Empathische leiders
In zorgorganisaties is luisteren op alle niveaus van groot belang voor het verbeteren van de zorg en het welzijn van zowel medewerkers als zorgvragers. Het gaat niet alleen om goed communiceren, maar vooral om strategisch luisteren, zoals Laurie Lewis uitlegt in haar boek ‘The Power of Strategic Listening’. Dat staat voor bewust, effectief, doorlopend en via concrete methodes luisteren om vitale informatie te verzamelen die leren mogelijk maken, belangrijke aannames in twijfel trekken, beslissingen in vraag stellen en zelfkritische analyse verzekeren. Enkel luisteren om te doen alsof je mensen ene stem geeft, kan leiden tot misverstanden, problemen en zelfs schandalen. Vooral in de zorg, waar elke stem telt, is het van groot belang dat iedereen gehoord wordt en dat er actie ondernomen wordt op basis van die input.
Vaak wordt binnen zorgorganisaties nog te weinig geluisterd naar de mensen die op de werkvloer staan. Hun ervaringen en inzichten bereiken vaak niet de top van de organisatie, terwijl zij net dagelijks in contact staan met patiënten. Een cultuur van echt luisteren is daarom essentieel. Het gaat om meer dan alleen techniekjes of oppervlakkige communicatie, het vereist een oprechte bereidheid om open te staan voor wat medewerkers te zeggen hebben en om hun ideeën en suggesties serieus te nemen.
Een zorgorganisatie kan enorm profiteren van de expertise en ervaringen van haar medewerkers, net zoals van de feedback van zorgvragers. In het verleden werd vaak gedacht dat zorgvragers instructies zouden opvolgen “omdat de dokter het zegt”. Maar tegenwoordig willen zorgvragers én medewerkers begrijpen waarom bepaalde keuzes worden gemaakt. Ze willen mee kunnen denken en hun eigen afweging maken. Als ze voelen dat er echt naar hen geluisterd wordt, zullen ze zich meer verbonden voelen met de organisatie en hun motivatie om actief bij te dragen, neemt toe.
Luisteren … en doen!
Toch is luisteren alleen niet genoeg. Het probleem zit vaak in het omzetten van wat verteld wordt in concrete acties. Zorgorganisaties zijn complex. Soms betekent verandering dat mensen hun manier van werken moeten aanpassen, en dat kan weerstand oproepen. Daarom is het belangrijk dat wanneer een onderzoek of bevraging wordt gedaan, er duidelijke communicatie is over het doel en de mogelijke veranderingen die eruit voort kunnen komen.
Als het management besluit om een intern onderzoek te doen, moet het bereid zijn om naar de resultaten te handelen. Als niets verandert na een bevraging, of als de communicatie ontbreekt, zullen medewerkers sceptisch worden en verliezen ze het vertrouwen in toekomstige bevragingen. Daarom moet vanaf het begin duidelijk zijn dat hun deelname belangrijk is en dat hun feedback tot betekenisvolle verbeteringen kan leiden.
Dit vraagt om een sterke betrokkenheid van de directie. Die moet openstaan voor de feedback, ook als die kritiek bevat, en bereid zijn om veranderingen door te voeren. Als uit een onderzoek blijkt dat medewerkers ontevreden zijn over hun leidinggevende, moet de directie dit durven aanpakken. Veranderingen kunnen tijd kosten, maanden of zelfs jaren, maar het is belangrijk om gedurende het hele proces open en eerlijk te communiceren over de voortgang. Alleen dan blijven medewerkers gemotiveerd en bereid om mee te denken over het verbeteren van de organisatie.

Leid medewerkers op in (patient) empowerment
Het opleiden van medewerkers in zorgorganisaties over patient empowerment is belangrijk omdat het bijdraagt aan de kwaliteit van de relatie tussen patiënten en zorgverleners. Wanneer zorgverleners goed zijn opgeleid in patient empowerment, kunnen zij beter inspelen op de behoeften van patiënten, wat leidt tot een hogere betrokkenheid en zelfmanagement van de zorgvragers. Dit is vooral cruciaal voor chronische zorgvragers, die een actieve rol in hun gezondheidsproces willen en/of moeten opnemen.
Daarnaast kan een goede opleiding in patient empowerment ervoor zorgen dat zorgvragers zich meer gehoord en gewaardeerd voelen, wat zou kunnen leiden tot hogere therapietrouw en minder conflicten tussen zorgvragers en zorgverleners. Dit draagt bij aan een positieve zorgervaring en hogere tevredenheid. Het kan ook kostenbesparend zijn voor de zorgorganisatie, aangezien goed geïnformeerde en betrokken patiënten vaak betere gezondheidsresultaten behalen.
Bovendien is het belangrijk dat zorgorganisaties patient empowerment ondersteunen, zodat de processen binnen de organisatie afgestemd zijn op de behoeften van de patiënt. Dit kan helpen om disempowerment te voorkomen, zoals lange wachttijden zonder informatie of onduidelijke communicatie.
Kortom, het opleiden van medewerkers in patient empowerment is essentieel voor het creëren van een gelijkwaardige relatie tussen patiënten en zorgverleners, wat uiteindelijk de algehele zorgkwaliteit ten goede komt.
De vzw Patient Empowerment werkt voor Vorming van medewerkers in zorgorganisaties (op alle niveaus en voor alle doelgroepen) samen met Anker consult. Alle info daarover vind je HIER.
Er kunnen zowel vormingen op zich als ‘Train the trainer’ opleidingen worden georganiseerd.
Onze blogs
Een huisarts wandelt met zijn patiënten
Als huisarts ga ik op stap met mijn patiënten, als medemens. Het is een concrete manier om hen te empoweren..
Als je achteruit kijkt, kan je niet vooruit lopen.
Dat wie achteruit loopt, moeilijk vooruit loopt, klopt als een bus. Beide tegelijk doen, is in elk geval niet veilig. En toch…