Wat is het verband tussen Hans en Grietje en een complexe medische uitdaging?

Psycholoog Ronald Geelen koos voor storytelling om te verduidelijken wat hij in de zorg belangrijk vindt. In ‘Lessen van Aladdin, Hans en Grietje en vele anderen. Voor professionals in de zorg’ gaat hij in elk van de 10 hoofdstukken uit van een kort sprookje of verhaaltje. Op toegankelijke manier gebruikt hij het als aanleiding om te reflecteren over zorg.

“Hoe ga je om met een afwerende, wantrouwige cliënt?”

Neem ‘Narcissus en Echo’. De belevenissen van de beeldschone moeder Lester, haar even mooie zoon Narcissus en de bergnimf Echo leiden tot bespiegelingen rond schone schijn en vertrouwen, zelfoverschatting, falen en vergissingen voorkomen. Met praktische adviezen en praktijkvoorbeelden wordt het verder concreet. Zo blijft hij stilstaan bij het effect van het uiterlijk van een persoon en de omgeving en de reacties die deze bij de omgeving uitlokken. Hij zet aan tot introspectie en verwijst naar ‘self-distancing’, waarbij in sommige therapievormen mensen aanleren om vanop afstand naar zichzelf te kijken en te denken. We moeten proberen ons in te leven in de ander, nadenken over het waarom van andermans gedrag: “Niemand is een klier voor zijn plezier”. Hij bespreekt hoe je best complimenteert aan kinderen en volwassen. En suggereert dat je beter geen complimenten maakt over iemands aard als er een verband is met wat de persoon moet doen. Bij falen werkt het compliment immers als een boemerang terug op het eigen zelfbeeld.

Hoe had Echo Narcissus beter kunnen benaderen, zet de auteur om in “Hoe ga je om met een afwerende, wantrouwige cliënt?”. Doseer, kom niet te dichtbij. In de thuiszorg ga je na het aanbellen niet pal voor de deur staan. Vraag toestemming om binnen te komen en blijf terughoudend met ongevraagd initiatief. Pas op met persoonlijke of gedetailleerde vragen want die zouden het wantrouwen kunnen aanwakkeren. Je ploft niet meteen zelf in een zetel, maar vraagt of en waar je mag plaatsnemen.

Het is maar een greep uit de tips die de auteur geeft. En het wordt allemaal mooi gekaderd in het verhaaltje van ‘Narcissus en Echo’.

Meer dan sprookjes

Op die manier komt ook ‘Het meisje met de zwavelstokjes’ (Over verlichting en troost), ‘De Chinese nachtegaal’ (over tegenspoed en maakbaarheid van het leven), ‘De drie prinsen van serendip’ (Hoe omgaan met complexe casuïstiek), ‘Merel en Mol’ (Onbekend maakt onbemind), ‘Aladdin en de wonderlamp’ (Ontmaskering van de vraaggerichte zorgvisie), ‘De nieuwe kleren van de keizer & De rattenvanger van Hamelen’ (Over zorgmodes en onwaarachtigheid) en ‘Michiel de Ruyter (1607-1676)’ (Succes komt niet aanwaaien) aan bod. Elke hoofdstuk bevat korte inzetteksten en een verwijzing naar basisliteratuur.

De aanpak leidt tot een vlot leesbaar boekje van 135 pagina’s dat duidelijk en praktisch is. De auteur is trouwens daarmee niet aan zijn proefstuk toe. Hij gaf ook al eerder bij Gompel&Svacina ‘Lessen voor zorgverleners. Verteld door heldinnen als Assepoester, Sneeuwwitje en anderen’ uit.

Of hoe op het eerste gezicht eenvoudige verhaaltjes bijzonder leerzaam kunnen zijn. Ze leken mij ook zinvolle en bruikbare inspiratie voor een workshop of denkoefening rond bepaalde aspecten van de zorg. Je zal opkijken van wat er uit het sprookje Hans en Grietje voor de zorg te halen is.

‘Lessen van Aladdin, Hans en Grietje en vele anderen – Voor professionals in de zorg’ van Ronald Geelen is uitgegeven door Gompel&Svacina, ISBN978-94-6371-025-1.

Recensent: Edgard Eeckman