Kinesitherapeuten moeten aan kwaliteitsvereisten voldoen die door het RIZIV worden opgelegd om geaccrediteerd te blijven. Een van deze vereisten is deelname aan een e-learning (of een intercollegiaal overleg) over een jaarlijks wisselend thema. Voor 2025 is het thema ‘patiënt empowerment’. Dit houdt in dat kinesitherapeuten voortaan ook horen te begrijpen wat het patient empowerment-concept inhoudt en hoe ze het kunnen concretiseren tijdens de contacten met hun patiënten.
Pro-Q-Kine vzw is verantwoordelijk voor het accreditatiesysteem voor kinesitherapeuten in België. Binnen dit kader ontwikkelen zij e-learnings. De voorbije jaren kwamen hierbij onderwerpen als communicatie in de kinesitherapiepraktijk, motiverende gespreksvoering en gedeelde besluitvorming aan bod. De eerste module daarvan focust helemaal op het “kennen en kunnen” van patient empowerment.
Een krachtig signaal voor andere gezondheidsberoepen
“We zijn bijzonder blij met zowel het initiatief als het eindresultaat. Dat de inzichten rond patient empowerment nu integraal deel uitmaken van de accreditatie van kinesitherapeuten is een krachtig signaal voor andere gezondheidsberoepen. Het concept zou moeten deel uitmaken van het basis curriculum van hun opleidingen. Op die manier vindt het vruchtbare bodem in de praktijk”, zegt Edgard Eeckman, voorzitter vzw Patient Empowerment.
“Dat is des te belangrijker in het opkomend besparingsklimaat. Dat zal patiënten stimuleren om hun eigen zorg in handen te nemen, liefst thuis, weg van dure gespecialiseerde centra. Thuis, omringd door naasten, en een hele equipe van zorgverleners in de eerstelijnsgezondheidszorg. Met de patiënt als centrale en sturende belanghebber. Dan heb je een geëmpowerde zorgvrager nodig.”
Aan de e-learning is gedurende 9 maanden gewerkt. Daarvoor werkte Pro-Q-Kine samen met vzw-voorzitter Edgard Eeckman en kinesitherapeut en lid raad van bestuur van de vzw Patient Empowerment Lode Verreyen. Deze laatste speelde ook een rol in een aantal gefilmde rollenspelen binnen de e-learning. De technische uitvoering gebeurde door het gespecialiseerde bedrijf Flowsparks. De e-learning bestaat zowel in het Nederlands als het Frans.
Het empoweren van patiënten is niet vrijblijvend
“Het is belangrijk dat de patiënt even overtuigd is van de therapie als de zorgverstrekker”, zegt kinesitherapeut en lid raad van bestuur van de vzw Patient Empowerment Lode Verreyen. “Hij of zij moet die immers ook thuis verderzetten en toepassen. Maar daarvoor heb je een geëmpowerde patiënt nodig, iemand die beseft hoe belangrijk het is voor de eigen gezondheid om mee aan het stuur te zitten van de eigen zorg. Het empoweren van patiënten is dus niet vrijblijvend. Het is belangrijk voor de gezondheid en het welzijn van de patiënt maar evenzeer voor de zorgverstrekker. Die heeft immers een zo correct mogelijke uitvoering van de behandeling nodig om het best mogelijke gezondheidsresultaat te bereiken”.
Misschien was de tijd of de ruimte hier beperkt, maar hier mis ik het overlegelement waarbij de patiënt ook aangeeft wat hij/zij/x (nog) belangrijk vindt en welke dingen motiverend zijn. Ik denk aan twee voorbeelden uit mijn omgeving.
Een vriendin die meermaals ingrepen onderging om verschillende kankergezwellen te verwijderen. Bij de kinesist waren de oefeningen zo pijnlijk dat de tranen over haar over de wangen liepen. Niet alleen heeft ze daar heel slechte herinneringen aan, ze is niet van plan dat nog eens te ondergaan.
Anderzijds mijn ondertussen overleden broer die bij het eerste bezoek van zijn kinesiste liet weten dat hij een lage pijngrens had. “Oh maar, Meneer, ik ga u nooit pijn doen, hoor! Want als ik dat doe, zult u de oefeningen thuis niet uitvoeren terwijl ze voor uw functioneren noodzakelijk zijn. Uiteindelijk zullen we nauwelijks langer bezig zijn, maar de resultaten zijn beter voorspelbaar.” En dat bleek ook zo te zijn.
Verder kreeg ik na een dubbele borstamputatie een brochure mee met “revalidatie” oefeningen. Bij een eerste bezoek aan de borstchirurg voor het verwijderen van het verband, raadde zij me aan de oefeningen te blijven doen, zeker op mijn leeftijd (80). De meeste mensen stoppen ermee na de genezing van het litteken. Maar dat ligt dan weer aan het feit dat het “revalidatie” heet. Patiënten denken dan: litteken genezen, revalidatie niet meer nodig.
Het luisteren naar wat de zorgvrager wil, loopt als een rode draad door de e-learning die de kinesitherapeuten dienen te volgen. Dat moet ook aangezien het de essentie is van ‘patient empowerment’. Dat is dus wel degelijk voorzien.