An Staels is directeur patiëntenzorg van het Psychiatrisch Centrum Ariadne. Samen met Marc Borms heeft ze [in]sane opgezet, het boek ‘Gewone mensen in een bijzondere wereld’ geschreven, een cd en een veeldelige podcast uitgewerkt. Samen bieden ze een blik op de wereld achter de muren van de geestelijke gezondheidszorg. Ze is daarnaast deel van het muzikale project Mermaid Moonshine. Info op op www.mermaidmoonschine.be.

Kan je als cliënt van een instelling voor geestelijke gezondheidszorg nog over jezelf de baas zijn?

Dat moet kunnen, stellen Rowan Bos, Frits Boven en Koen Westen, de auteurs van het boek Eigen baas in de GGZ. Daartoe hebben ze voor hulpverleners een handleiding geschreven om mensen met (ernstige) psychische aandoeningen, zorg en begeleiding te bieden.  Hun hoofddoel is om cliënten de baas te laten blijven over hun eigen behandeling.

Bos, Boven en Westen slagen er in om in eenvoudige taal en in vijf hoofdstukken, een praktisch en toegankelijk naslagwerk neer te leggen.  Hierin staan tal van praktische adviezen, handvaten, instrumenten en literatuursuggesties die (toekomstige) hulpverleners binnen de geestelijke gezondheidszorg richting geven om op zeer participatieve manier samen te werken met collega’s, cliënten en hun familie.

Autonomie vergroten

De focus ligt op herstelondersteunende zorg waarbij de attitude van de hulpverlener zich focust op het bieden van hoop, het aanwezig zijn (presentie) en het vergroten van de autonomie van de cliënt. Er is ruim aandacht voor het toenemende belang van het netwerk binnen de zorg, zowel op cliënt- als op professioneel niveau.  Het boek is uiteraard geschoeid op het Nederlandse zorgmodel, dat wezenlijk verschilt van het federaal Belgische en het Vlaamse.  Dat maakt het echter niet minder interessant voor Belgische hulpverleners.

De prioritaire uitgangspunten zijn immers zeer herkenbaar:

  • de zorg hoort zo lang als nodig maar ook zo kort als mogelijk te zijn;
  • het ‘stepped care model’ wordt gevolgd, dat wil zeggen dat de focus ligt op het laagst mogelijke niveau van zorg noodzakelijk. De cliënt wordt niet zwaarder behandeld dan strikt noodzakelijk. De startinterventie  is  de eenvoudigste interventie die past bij de aandoening of de klachten.

Het moeilijke onderwerp van de zorgwekkende zorgmijders wordt niet uit de weg gegaan.  Ook daar is het belang van de grondhouding van de hulpverstrekker in functie van presentie mooi benadrukt. Tussen de hoofdstukken door wordt het boek opgeluisterd en bevattelijk gemaakt door verhalen van ervaringsdeskundigen, die meer duiding geven aan de hoofdstukken.

Participatieve hulpverlening

Een onderwerp dat eerder oppervlakkig wordt aangehaald en dat gezien de huidige evoluties binnen de GGZ m.i. wat meer aandacht verdient, is de relatie tussen dwang (bijv. gedwongen opname) en de autonomie van de cliënt. Hoewel dit eerder contradictorisch lijkt, sluit het toepassen van dwang het in handen geven van de regie aan de cliënt zeker niet uit.

In een sterk evoluerend GGZ landschap is het voor iedereen die zich aangesproken voelt om samen op weg te gaan met mensen met een psychische kwetsbaarheid, de uitdaging om hen te ondersteunen bij hun zelfmanagement.  Het zwaartepunt is daarbij over de jaren heen steeds meer verschoven van een bevoogdende psychiatrie naar een participatieve hulpverlening waarbij het van zorgmedewerkers als het ware  een paradigmashift vraagt, een herdenken van de zorgrelatie.

Meer en meer staat de gelijkwaardigheid en participatie binnen de relatie met de cliënt voorop en dat is een verwezenlijking waar er door vele cliëntenplatformen, ervaringsdeskundigen, individuele cliënten, hulpverleners,… hard is voor gewerkt.  Daaraan blijvend aandacht en prioriteit geven, vanuit het beleid en op alle mogelijke platformen, kan de ontwikkeling van de (psychiatrische) hulpverlening enkel versterken.

Eigen baas in de GGZ is hierbij een waardevol praktijkboek, zeer geschikt voor elke beginnende hulpverstrekker binnen de geestelijke gezondheidszorg. Het biedt duidelijke handreikingen voor het helpen van mensen om hun regie en autonomie te behouden. Te empoweren dus.

Eigen baas in GGZ telt 119 bladzijden en is uitgegeven door Boom uitgevers, ISBN 9789024446537. Info ook op https://www.boompsychologie.nl/product/100-10564_Eigen-baas-in-de-ggz#omschrijving


Het hybride zorgsymposium van de vzw’s Patient Empowerment en THE Institute op

dinsdag 25 oktober 2022

fysiek bijwonen?

 

Nog niet geabonneerd op onze nieuwsbrief?

De nieuwsbrief heeft geen vaste periodiciteit. Het enige criterium om hem te versturen is de relevantie van de informatie. We spammen niet! Al geabonneerd? Excuses voor deze herinnering.

Je hebt succesvol gesubscribed!