Ook in de zorg heeft het digitale zich genesteld en het ontwikkelt zich met rasse schreden verder. Naast voordelen zijn er echter ook nadelen en er is wetgeving om rekening mee te houden. Daarop zoomt ‘EHealth Juridisch bekeken’ in, het nieuwe boek van advocaat Stefaan Callens.
eHealth is een containerbegrip dat staat voor de toepassing van informatie- en communicatietechnologieën in de gezondheidszorg. Daarin vervat zitten onder meer toepassingen zoals gezondheidsinformatiesystemen, mobile health, cloudplatformen en telegeneeskunde (waaronder telemonitoring en artificiële intelligentie). Er is geen ontsnappen aan de zorgdigitalisering en ook de zorgvrager wordt ermee geconfronteerd. Denk maar aan het elektronisch patiëntendossier en de talrijke apps die patiënten helpen om zelf hun gezondheid te monitoren.
Sterken wie laag gezondheidsgeletterd is
De technologie is dan ook niet vrijblijvend. Ze kan gezondheidspreventie en zelfzorg faciliteren. In het kader van Patient Empowerment is dat van belang. De digitalisering kan gezondheidscontrole doen verschuiven van de arts naar de patiënt waardoor deze laatste zich mee betrokken en verantwoordelijk voelt. Wie ziek is, moet dat natuurlijk zelf willen én kunnen. Wie onvoldoende gezondheidsgeletterd is en betrokkenheid en participatie wenst, moet geholpen worden door de zorgverstrekkers en zorgorganisaties. Als we dat verzaken, lopen we het risico digitale uitsluiting in de hand te werken. Volgens het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (1919) zou in België 30 tot 45% van de bevolking een problematisch niveau van gezondheidsgeletterdheid te hebben. Dat is dus geen detail maar een echt aandachtspunt.
Nadelen van eHealth
In zijn boek benadrukt de auteur ook de nadelen die vaak gerelateerd zijn aan de betrouwbaarheid en de beveiliging van de informatie en gekoppeld zijn aan privacy en medisch geheim. Geen enkel systeem is zo sluitend dat het nooit gehackt kan worden. Hij wijst er ook op dat belangen niet vreemd zijn aan het digitaal verwerken van gezondheidsgegevens. Elke belangengroep heeft eigen rechten en plichten en kan eigen doelstellingen en prerogatieven hebben en willen en die kunnen met elkaar in conflict komen. Hetzelfde geldt voor big data.
Privacy!
Callens tracht iedereen die betrokken is bij de zorg een beeld te geven van ieders rechten en plichten en het boek wil daarvan een volledig beeld geven. Het boek bevat 13 hoofdstukken. Komen aan bod: het digitale patiëntendossier, het medisch beroepsgeheim en het digitaal verwerken van gezondheidsgegevens, privacy, deontologie, aansprakelijkheid, beveiliging en veiligheid, digitale zorg via het internet, terugbetaling, digitale data voor wetenschappelijk onderzoek, grensoverschrijdende zorg en artificiële intelligentie. Het hoofdstuk over ‘eHealth en privacy’ bevat 49 pagina’s van de 215 die de publicatie telt. Het geldt als graadmeter van het belang ervan.
Digitalisering heeft in de zorg, net als elders in de samenleving, impact op ons bestaan. Daardoor is het veel belangrijker dan een loutere modetrend. Het feit dat eHealth voordelen maar ook nadelen heeft, maakt dat we er heel bewust moeten mee omgaan. En de vaststelling dat het op een of andere manier een invloed heeft op iedereen in de zorg brengt met zich mee dat het boek ook voor allen relevant is, als een juridisch naslagwerk voor zowel zorgvragers, zorgverstrekkers als zorgorganisaties.
‘EHealth, Juridisch bekeken – Rechten en plichten voor patiënten, zorgverleners en zorgaanbieders’. Stefaan Callens is advocaat in Brussel en deeltijds gewoon hoogleraar aan de KU Leuven. Hij is lid van de Koninklijke Academie van Geneeskunde van België en lid van de stuurgroep Health Community van VOKA. Het boek werd uitgegeven door LannooCampus (ISBN 9789401470537): https://www.lannoo.be/nl/ehealth-juridisch-bekeken.