Leen De Mulder is zelfstandig PNI-therapeut en freelance docent. Ze werkt in haar eigen praktijk ‘Hashimoto Helder’ als ervaringsdeskundige, deelt haar kennis als freelance docent en coördineert haar therapeutische groepspraktijk ‘De Zijnsplek’ in Gent. Binnen haar werk met patiënten, collega’s en studenten draagt gelijkwaardigheid en participerend leiderschap de boventoon.
In de zorgsector en medische wereld moeten we kritisch blijven kijken naar hoe we mensen benaderen. We mogen patiënten nooit de indruk geven dat ze ‘kapot’ zijn, integendeel, we moeten hen laten ervaren dat ze een volwaardig mens zijn.
In haar boek ‘Je bent niet kapot’ licht dr. Belo Mussche haar visie toe op psychiatrie en psychologisch welbevinden. Ze beschrijft, voorbij alle hokjesdiagnostiek, het leren kennen van je innerlijke wereld en het bekijken van je noden in je directe omgeving. Dat is immers voor iedereen anders. Diagnostische inzichten leggen de eerste stenen van de weg, maar de weg die zich nadien kan tonen door al die andere dimensies, is de hoofdmoot van haar werk, beschrijft ze.
Het systeem van de gezondheidszorg is sterk gericht op snelheid en productiviteit, hetgeen zorgt voor een benadering die vaak tekort doet aan de patiënt als volwaardig mens. Ook in haar eigen ervaringen als patiënt met een chronische ziekte heeft ze gemerkt dat wanneer artsen statische taal gebruiken, het haar als patiënt vastzette. Dit heeft gemaakt dat ze op een andere, meer holistische manier werkt met haar patiënten. Het boek biedt met casussen van ‘neurodiverse’ jongeren en de gezinnen die hen omringen inzicht in hoe dit in zijn werk kan gaan. Haar zorgvuldige kijk op mens-zijn sterkt mijn visie in hoe ik te werk ga in mijn praktijk als therapeut.
Gevoel dient niet ondergeschikt te zijn aan ratio.
De auteur maakt duidelijk dat een goede psychiater zijn niet betekent dat je afstand moet houden, gevoel moet uitschakelen en het ontastbare onbenoembaar laten. Er zijn namelijk drie landschappen: ons innerlijke landschap, het landschap van onze directe omgeving en het landschap van datgene dat ons overstijgt. Onze maatschappij stimuleert ons helaas niet om de verbinding aan te gaan met onszelf, onze omgeving en met vormen van zingeving. De nadruk ligt op het individu en hun prestaties met alle negatieve gevolgen van dien. Ook auteurs als Paul Verhaeghe en Dirk De Wachter benadrukken hoeveel ontreddering en onbehagen dat geeft.
“If we opened people, we’d find landscapes.”
Agnes Varda (1928 – 2019)
Levenslust komt voort vanuit tijd nemen om te reflecteren over zingeving en aan introspectie doen. Niet vanuit afleiding zoeken en quick fixes hanteren. Eén van de grootste troeven van dit boek is de openheid die het uitstraalt en brengt aan de lezer. Binnen haar holistische visie wordt de waarde van medicatiegebruik toegelicht en tegelijkertijd wordt ook de waarde van zingeving en spiritualiteit (als derde landschap) belicht. Er zijn maar weinig boeken die deze breedte, waarin zorg kan plaatsvinden, laten zien. De laatste jaren ervaart de auteur een subtiele shift in haar contacten met de medische wereld, waarbij artsen ervoor kiezen om gelijkwaardig met patiënten om te gaan en proberen om een meer holistische kijk te hanteren. Dit stemt hoopvol.
“Medische professionals, doe af en toe een stap terug.”
“Werk je in de zorg, dan heb je een zekere machtspositie,” aldus Mussche. Artsen kunnen beslissen of je al dan niet een bepaalde diagnose krijgt, of je al dan niet kan werken of zelfstandig kan wonen. Als de medische wereld het niet weet, zou je kunnen concluderen dat er geen oplossing is, “dat je er maar mee moet leren leven” of erger dat het misschien wel niet echt is. Deze grote verantwoordelijkheid zorgt ervoor dat het werk een oefening in balanceren is. Mussche stelt hierin voor om te streven naar dienend leiderschap (prof. Jan Rosier, University College Dublin en Tim Brys, VUB). Ze stelt dat artsen lang en goed zijn opgeleid en tegelijkertijd zijn er ook veel dingen die ze niet weten. Net omdat ze werken met ontastbare elementen, dienen ze goed te luisteren naar de mensen en ernstig te nemen wat zij vertellen over hun lichaam en geest.
‘Je bent niet kapot. De vergeten kant van jeugdpsychiatrie’ is meer dan een boek over jeugdpsychiatrie. Alhoewel het voornamelijk ingaat op het psychisch welzijn van (neurodiverse) kinderen en jongeren kan dit evengoed opgaan voor alle vormen van zorg aan volwassenen.
Voor vzw Patient Empowerment is dit boek een kostbare reminder dat dienend leiderschap in de zorg centraal dient te staan: waar ruimte is voor kennis vanuit de zorgprofessional, maar waar ook mensen kennis inbrengen over hun lichaam, geest en zijn. Dat laatste mogen we nooit van tafel vegen.
‘Je bent niet kapot. De vergeten kant van jeugdpsychiatrie. Inzichten uit 20 jaar praktijk.’ van Dr. Belo I. Mussche werd uitgegeven door Borgerhoff & Lamberigts. Het boek telt 167 pagina’s. ISBN: 978-94-9338-706-5. Achteraan het boek staan talrijke referenties.
Wie is Belo Mussche?
Dr. Belo I. Mussche is kinder- en jeugdpsychiater met een praktijk in Gent. Ze staat bekend om haar geïntegreerde, holistische benadering van psychische zorg, oftewel ‘Whole body psychiatry’: geest, lichaam, ziel en zelfs intuïtie komen aan bod. Ze heeft meer dan 20 jaar praktijkervaring als beleidspsychiater en in bijzondere jeugdzorg, nu met een privépraktijk waar ze bewust ruimte creëert voor connectie en vertraging. Ze sterkt haar visie en put inspiratie vanuit haar werk met jongeren, research zoals het neurowetenschappelijk onderzoek van Lisa Miller en haar eigen ervaring met ziek zijn. Dit boek vloeide daaruit voort.