Edgard Eeckman is mede-oprichter en voorzitter van de VZW Patient Empowerment. Voorheen was hij 16 jaar communicatiemanager van het UZ Brussel. Hij studeerde communicatiewetenschappen aan de Vrije Universiteit Brussel en is doctor in de media- en communicatiestudies. Hij is gastprofessor over Patient Empowerment aan verschillende onderwijsinstellingen en publiceerde verschillende boeken over communicatie, communicatie in de zorg en Patient Empowerment. Edgard is ook creatief actief: www.edgard.be.
Je hebt pijn, je bewegingen zijn beperkt, je rekent op behandelingen en medicijnen. Je voelt je misschien erg afhankelijk van je zorgverleners. Toch is het belangrijk dat je meedenkt en praat over je zorg. Want niemand kent jouw lichaam en het effect van ziekte en behandeling zo goed als jij.
Waarom is jouw stem zo belangrijk?
Een aandoening kan je hele leven beïnvloeden. Misschien merk je dat bepaalde bewegingen ’s ochtends moeilijker gaan. Of dat je meer last hebt als het koud is. Of werken sommige medicijnen bij jou minder goed. Deze ervaringen zijn heel waardevol voor je behandeling. Door ze te delen met je zorgverstrekkers, help je hen om je behandeling beter bij jou te laten passen.
Je arts heeft veel kennis over aandoeningen en behandelingen, maar jij kent je eigen lichaam het beste. Als je merkt dat je medicijnen bijwerkingen geven die je werk of andere activiteiten moeilijk(er) maken, is het belangrijk dit te vertellen. Samen kun je dan zoeken naar een oplossing die beter bij jouw leven past. Het is immers jouw leven en daar beslis jij over. Het is jouw lichaam en jouw gezondheid.
Hoe neem je zelf de touwtjes in handen?
Begin met op te schrijven hoe je je voelt. Noteer wanneer je pijn hebt, wat het erger maakt en wat helpt. Deze informatie is goud waard voor je arts. Neem een schriftje mee naar je afspraken en schrijf de belangrijkste punten op. Als je arts je een nieuw medicijn voorstelt, vraag dan zeker naar de voor- en nadelen. Als je last hebt om het op te schrijven, kan je het aan een naaste of vertrouwenspersoon vertellen die het opschrijft en met jou mee gaat.
Misschien aarzel je om vragen te stellen, bijvoorbeeld omdat de arts je het gevoel geeft dat hij onder tijdsdruk staat. Maar je moet niet blindelings doen wat de dokter zegt. Het is belangrijk dat je weet waarom je iets moet doen. Dat zal je motiveren om het te doen. Vertel dus altijd wat je voelt. Als je bijvoorbeeld ’s ochtends moeite hebt met je aankleden, adviseert je arts je misschien om naar een ergotherapeut te gaan. Die kan je simpele trucjes leren waardoor het veel beter kan gaan. De zorgverstrekkers moeten goed weten wat je voelt om je op maat te kunnen helpen.
Praat met lotgenoten
Je kent ongetwijfeld andere mensen met jouw aandoening, zeker als je nu en dan activiteiten bijwoont van een patiëntenvereniging. Zij begrijpen uit eigen ervaring wat je doormaakt. Daardoor kunnen zij je waardevolle tips geven over het dagelijks leven met je ziekte. Ze kunnen je handige hulpmiddelen leren kennen of ervaringen delen met verschillende behandelingen. Dat kan je meer zekerheid geven als je met je arts praat.
Werk samen met je zorgvertrekker(s)
Een goede samenwerking met je zorgteam begint met open praten. Vertel je kinesitherapeut als oefeningen te zwaar zijn. Bespreek met je huisarts als je twijfelt aan je medicatie. Je bent geen ‘lastige’ patiënt als je vragen stelt, integendeel. Door actief mee te denken, help je je zorgverleners om je doeltreffender te behandelen. Je mag gerust kritisch zijn, maar doe dat steeds met respect. Jij verdient alle respect, je zorgverstrekkers ook.
Maak bijvoorbeeld een lijstje met vragen voor je volgende afspraak. Of vertel je zorgverstrekker welke dagelijkse activiteiten je het liefst zou willen blijven doen. Samen kunnen jullie dan werken aan manieren om dit mogelijk te maken.
Begin met kleine stappen
Je hoeft niet meteen alles te veranderen. Begin met kleine dingen: stel minstens één vraag tijdens je volgende afspraak en weet dat je recht hebt op een antwoord op al je vragen. Lees de informatie op de website van je patiëntenvereniging en de artikels in hun tijdschrift of digitale nieuwsbrief als ze die hebben. Elke stap die je zet, maakt je sterker en zekerder in je zorg. Je stem laten horen is een leerproces.
Misschien ben je bij de start overweldigd door alle informatie. Maar door steeds kleine stapjes te zetten, kan je je zelfzekerder voelen. Uiteindelijk weet je beter wat je kan vragen en hoe je kan meedenken over je behandeling. Het geeft je een groter gevoel van zelfcontrole. Je bent dan geëmpowerd.
Jouw ervaring is waardevol & essentieel.
Ook al voel je je soms afhankelijk door je ziekte of behandeling, jij bent de essentie in je behandeling. Je ervaringen, vragen en ideeën doen ertoe. Door je stem te laten horen, help je niet alleen jezelf, maar ook je zorgverleners om je de best mogelijke zorg te geven. Om je zorg te verstrekken die beantwoordt aan jouw levensdoelen.
En vergeet niet: andere patiënten kunnen ook leren van jouw ervaringen. Samen maken we de zorg beter voor iedereen. Dat is ook een essentiële gedachte bij de werking van de vzw Patient Empowerment.
Begin vandaag nog met het zetten van een kleine stap. Want elke stap die je zet naar meer betrokkenheid bij je zorg, is een stap vooruit. Jouw stem is waardevol en belangrijk, essentieel zelfs – laat hem horen!
Aanbevolen lectuur
Hoe humaan is onze zorg?
Het verhaal van de 70-jarige weduwe Marijke is exemplarisch voor de manier waarop wij vaak met patiënten omgaan. Auteur Edgard Eeckman laat je haar moeizame tocht doorheen de zorg mee beleven. Het draait allemaal rond de manier waarop het zorgsysteem en de zorgverstrekkers met zorgvragers omgaan. Experts en beleidsmakers zeggen dat er nood is aan een grondige hervorming van ons zorgsysteem. Zou niet in de eerste plaats de patiënt, de cliënt, de resident aan zet moeten zijn? Is het belangrijkste schaakstuk niet de mens op het kwetsbaarst van zijn bestaan, als hij hulpbehoevend is? ‘Marijke begrijpt het niet. Hoe humaan is onze zorg?’ is een handig en vlot leesbaar boekje van 133 bladzijden.
Uitgegeven door Borgerhoff & Lamberigts en te koop in de boekhandel.