Empathie, echtheid en onvoorwaardelijke acceptatie. Met die drie grondhoudingen stap ik binnenkort als bijna-afgestudeerde gezinswetenschapper het werkveld in. Drie basishoudingen die één ding gemeen hebben: ze leiden tot empowerment. Bij de start van mijn opleiding wist ik nog niet goed of ik dat wel zou kunnen, mensen helpen. Mensen émpoweren. Al helemaal niet of me dat, als prille twintiger, zou lukken ‘volgens de regels van de kunst’. Ambitieus als ik was, moest ik toch ook al snel mijn doelen wat bijschaven. Ik kon namelijk niet iedereen helpen. Ik kon ook de wereld niet zomaar veranderen. Lichtjes ontmoedigd, ploeterde ik mij door mijn studies. Tot persoonlijke ervaring me leerde dat één mens, één woord, één handeling, toch een wereld van verschil kunnen maken. Het leven is niet altijd lief. Maar wij, als mensen, kunnen dat wel zijn.
“Plots was ik afhankelijk van anderen”
Zo was ook het leven voor mij niet zo lief, het afgelopen jaar. Ik worstelde met een zware depressie, een depressie die ik maar moeilijk kon aanvaarden. Ik veranderde van een goedlachse, zelfstandige, hardwerkende jonge vrouw, in een schim van mezelf. In een huilerig hoopje ellende dat het liefst de hele dag in bed lag. Plots was ik niet alleen een hulpverlener in spe, maar een patiënt die zélf hulp nodig had. Plots was ik afhankelijk van anderen. Van het geduld van mijn werkgever, omdat ik weer eens afwezig was. Van de studentencoach op school, om uitstel te krijgen voor mijn examens. Van mijn huisarts, om mij ziek te schrijven. Van mijn psychiater, in een zoektocht naar ondersteunende medicatie. Van mijn psychologe, in de hoop er met therapie weer bovenop te komen. Keer op keer legde ik mijn leven in de handen van anderen.
Handen die mij vaak opvingen, maar soms ook lieten vallen. Ik liep tegen vele muren aan; lange wachtlijsten, hoge kosten, onvriendelijke hulpverleners, weinig inspraak en vooral weinig begrip. Gaandeweg leerde ik de donkere kant van onze gezondheidszorg kennen. Een zorg waarin, jammer genoeg, dwang, taboes, stigmatisering, autoriteit en vooroordelen nog te vaak lijken te regeren. Mijn patiëntenrechten telden vaker niet dan wel. Ik was meer dan eens het slachtoffer van machtsmisbruik, van kafkaiaanse procedures en van een kil beleid dat zelf hulp nodig heeft.
“Mij begrepen en geholpen voelen, zat vaak in een simpel woord, in een glimlach, een vraag, of een gebaar”
Maar voor elke negatieve ervaring, kreeg ik ook een positieve in de plaats. Het was zo dat ik leerde, dat ‘helpen’ en ‘zorgen voor’ hun weg vinden in kleine dingen. Ik had een psychiater waarbij ik vaak dezelfde dag nog terecht kon als dat nodig was. Die mij op mijn eigen sterktes wees, wanneer in mijn hoofd alles zwart was. Ik had een huisarts, die erop aandrong mij elke week te zien. Ik had een psychologe, die mij aanvaarde zoals ik was. Die mij deed inzien dat ik niet ‘raar’ was, en waarbij ik me voor het eerst in lange tijd écht begrepen voelde. Die haar tijd nam, om mij vaardigheden aan te leren, zodat ik meer controle kreeg over mezelf en mijn emoties. Ik had een werkgever, die me op het hart drukte mijn tijd te nemen om te herstellen. Mij begrepen en geholpen voelen, zat vaak in een simpel woord, in een glimlach, een vraag, of een gebaar.
“Ik leerde voor mezelf opkomen”
Ik leerde tijdens mijn traject veel over helpen en geholpen worden. Ik leerde ook over empathie. En over acceptatie. Ik leerde om mezelf terug te accepteren. Want als anderen dat deden, waarom ik dan niet? Traag maar zeker werd ik er door mijn omgeving weer bovenop geholpen. Ik leerde voor mezelf op te komen. Ik leerde mijn eigen sterktes en zwaktes kennen én aanvaarden. Het was hard werken. Ik kreeg geen kant-en-klare oplossing in mijn schoot geworpen. Ik moest het meeste werk zelf doen. En net daarin zit de essentie: ik kreeg de regie over mijn leven terug in eigen handen. Ik weet nu wat empoweren écht betekent. Ik weet hoe het voelt. En dus ben ik binnenkort een pas afgestudeerde gezinswetenschapper, met net een tikkeltje meer mensenkennis en empathie dan voorheen. Met heel wat ervaringen rijker. En vooral, gewapend met het besef dat je met iets heel kleins, grootse dingen kan doen.
Voortaan een melding krijgen als er nieuws is m.b.t. Patient Empowerment of als een nieuwe blog is gepubliceerd? Abonneer je via de link op de homepage.
Zelf een blog schrijven voor de vzw Patient Empowerment? Laat het ons weten.