Ilse Van den Daele is oprichter en voorzitter van HSP Vlaanderen vzw. Reeds meer dan 20 jaar zet zij zich in voor het welzijn en de (h)erkenning van hoogsensitieve personen, gestimuleerd vanuit haar eigen hoogsensitief zijn. Zij is de leading lady van de organisatie, expert, auteur, spreker, hoofdredacteur van het magazine De Cocon en gepassioneerd door het mentaal welzijn en de vele talenten van HSP’s.

“Zou het kunnen dat je hoogsensitief bent?” Een eenvoudige vraag, maar één met grote impact. Voor veel mensen is dit het begin van zelfinzicht, herstel en groei.

Hoogsensitiviteit: een vergeten risicofactor

Hoogsensitiviteit (HSP) is geen stoornis, maar een persoonlijkheidskenmerk dat voorkomt bij ongeveer 15 tot 20% van de bevolking. Toch blijft het vaak onder de radar. Veel hoogsensitieve personen (HSP’s) lopen jarenlang rond met moeilijk te plaatsen klachten: vermoeidheid, overprikkeling, burn-out, spier- en gewrichtspijnen, stemmingsstoornissen… Wat zelden benoemd wordt: hoogsensitiviteit kan een risicofactor zijn voor (chronische) stressgerelateerde aandoeningen. Preventie is dus niet alleen wenselijk, maar noodzakelijk.

Zelfkennis als startpunt voor verandering

Wanneer iemand ontdekt dat hij of zij hoogsensitief is, vallen vaak vele puzzelstukken op hun plaats. Het ‘aha-moment’ biedt houvast: klachten krijgen betekenis, gedrag wordt begrijpelijk. Die bewustwording is de eerste stap naar zelfzorg en zelfmanagement. Het opent de deur naar keuzes op maat: in werkomgeving, sociale contacten, leefstijl en grenzen. Niet omdat een arts het voorschrijft, maar omdat het past bij wie je als hoogsensitieve persoon bent.

De huisarts als bondgenoot in het proces

Voor veel HSP’s is de huisarts het eerste aanspreekpunt, zo blijkt uit een enquête van HSP Vlaanderen. Toch blijven gesprekken over hoogsensitiviteit vaak uit. Gebrek aan kennis, tijdsdruk of onzekerheid over hoe het thema bespreekbaar te maken, spelen hierbij een rol. Maar huisartsen hoeven geen etiketten te plakken: het benoemen van een vermoeden en doorverwijzen naar de website of het therapeutennetwerk van HSP Vlaanderen volstaat al. Zo wordt de huisarts een katalysator voor inzicht en richting.

Patient empowerment: regie nemen over je gevoeligheid

Hoogsensitiviteit vraagt geen genezing, maar ruimte, erkenning en afstemming. Veel HSP’s vinden baat bij concrete zelfzorg: voldoende rust, tijd in de natuur, creatieve uitlaatkleppen en betekenisvolle verbindingen. Maar die zelfzorg komt pas tot zijn recht als de persoon in kwestie begrijpt waarom het nodig is. Empowerment gaat dus verder dan ‘goed voor jezelf zorgen’ — het betekent ook dat je keuzes maakt in functie van jouw noden, niet in functie van maatschappelijke verwachtingen.

Zorg op maat: van klacht naar context

Voor zorgverleners betekent dit een kans om zorg relationeler, mensgerichter en preventiever te maken. Door hoogsensitiviteit te herkennen als context — geen diagnose — verschuift de aandacht van louter klachtenbehandeling naar bredere ondersteuning. Niet elke HSP wordt ziek, maar onbegrip of structurele overvraging verhoogt wel het risico. Het vraagt niet veel: een luisterende houding, de juiste vraag op het juiste moment, en durven meebewegen met wat een patiënt aanreikt.

Kruisbestuiving als motor voor toekomstgerichte zorg

Deze blog is meer dan een pleidooi. Het is een uitnodiging tot kruisbestuiving tussen organisaties, tussen zorgverleners en patiënten, tussen wetenschap en ervaring. Want net daar, in die samenwerking, ontstaat zorg die versterkt in plaats van uitput. Of je nu arts of patiënt bent: empowerment begint bij begrijpen wie je bent, en wat je nodig hebt.

Op dat kruispunt tussen zelfkennis en zelfzorg vinden HSP Vlaanderen en Patient Empowerment vzw elkaar in hun gedeelde missie: mensen ondersteunen in het opnemen van regie over hun eigen gezondheid